منبع: ترجمه تفسیر بیان‌السعاده فی مقامات العباده، تألیف حضرت آقای سلطان‌محمد گنابادی سلطانعلیشاه نقل شده است: پس از آنکه قوم عیسى، او را از بین خودشان بیرون راندند با حواریّین به سوى آن‌ها بازگشت، و در بین آنان فریاد به دعوت بلند نمود، پس آنان به کشتن او همّت گماردند و تبانى بر قتل او کردند. و این حیله و مکرى بود که آن‌ها بکار بردند، و مکر خدا به آن‌ها چنین بود که شبیه عیسى […]
Category: تفاسیر صوفیه
تفسیر سورهٔ زلزله – از بیان‌السعادة و کشف‌الاسرار میبدی
تفسیر: إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها؛ زلزال معهود و آن زلزال قیامت صغرى یا کبرى، یا زلزالى که مناسب حال قیامت باشد. و آن زلزلهاى است که محیط به قیامت است و آن زلزلهى عام است که جز در قیامت محقّق نمىشود، چون هنگام احتضار زمین بدن متزلزل شده، زلزلهى عظیمى ایجاد مىشود. وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقالَها؛ اثقال و سنگینىهاى زمین عبارت از قوا و ارواح و قوا و استعدادهایى است که در زمین عالم کبیر یا در […]
تحقيق قرب و نزديک بودن خداى تعالی
از تفسیر «بیان السعادة فی مقامات العبادة» – حاج سلطان‌محمد گنابادی (سلطانعلیشاه) «فَإِنِّي قَرِيبٌ»: يعنى به آنان پاسخ بده كه خدا نزديک است، زيرا من نزديک هستم و آن از قبيل نشستن سبب جاى مسبّب است، و نزديک بودن خداى تعالى، قرب مكانى و زمانى و شرفى و رتبهاى نيست، بلكه قرب خداوند هيچ ماهيتى ندارد تا اينكه حدّ و تعريف داشته باشد، و كيفيتى ندارد تا با رسم تعريف شود، بلكه قرب خداوند، نزديک بودن قيّومى […]
بحثی دربارهٔ تفسیر بیان‌السعادة فی مقامات العبادة
محمد علوی‌مقدم یکی از تفاسیر قرن چهاردهم هجری که جنبه‌های مذهبی، در آن قوی است و در واقع صبغه و رنگ مذهبی دارد تفسیر بیان‌السعاده فی مقامات العباده تألیف عارف شهیر حاج سلطان محمد گنابادی ملقب به سلطانعلیشاه، متوفی به سال ۱۳۲۷ هجری است. در آغاز باید دانست که در قرن چهاردهم هجری تفاسیر گوناگونی نوشته شده و هر کدام صبغه و رنگ خاصی داشته است: [۱] الف- برخی از تفاسیر، جنبه‌های علمی در آن‌ها […]
روش‌شناسی تفسیر عرفانی بیان‌السعادة فی مقامات العبادة (بخش سوم و آخر)
تفسیر عرفانی برخی از آیات بیان‌السعاده یکی از جنبه‌های مهم تفسیر «بیان السعادة»، جنبه عرفانی آن است. بعد از بیان ویژگی‌ها و روش‌شناسی این تفسیر، در این بخش پژوهش، به بررسی تفسیر عرفانی برخی از آیات توجه شده است. سلطانعلیشاه هم به سیر و سلوک عملی نظر داشته و هم به بیان مباحث ژرف و عمیق عرفان نظری پرداخته است. ایشان توجه خاصی به سوره حمد نموده و آن را بر اساس اسفار اربعه و […]
روش‌شناسی تفسیر عرفانی بیان‌السعادة فی مقامات العبادة (بخش دوم)
ویژگی‌های تفسیر بیان‌السعاده حاج سلطانحسین تابنده در مقدمه تفسیر «بیان السعادة»، پنج ویژگی برای این تفسیر بیان کرده، که خلاصه آن به شرح زیر است: ۱- ربط آیات در یک سوره؛ در حالی که همه آیات قرآن به ترتیب نزول جمع‌آوری نشده است و مؤلف خود نیز بدان اعتراف دارد؛ در عین حال به نظر وی، تألیف آیات قرآن به ترتیب موجود (محصور بین دو جلد) دلیل آن است که علم الهی و اراده ازلی […]
روش‌شناسی تفسیر عرفانی بیان‌السعادة فی مقامات العبادة (بخش اوّل)
چکیده یکی از روش‌های تفسیر قرآن، روش تفسیر عرفانی است. عرفا اغلب بر تفسیر انفسی آیات بیشتر از جنبه آفاقی توجه نموده و بر باطن و معنای درونی قرآن بسیار تأکید کرده‌اند. یکی از تفسیرهای عرفانی مهم قرن چهاردهم، تفسیر «بیان‌السعادة فی مقامات العبادة» متعلق به سلطان‌محمّد گنابادی (سلطانعلیشاه) است. این تفسیر، دارای جنبه‌های فقهی، کلامی، فلسفی و عرفانی است. با توجه به اینکه بیشتر تفاسیر عرفانی، متعلق به عرفای اهل تسنن‌اند و از این […]
تفسیر سورهٔ قدر؛ از کتاب تفسیر بیان السعادة فی مقامات العباده اثر حضرت سلطانعلیشاه گنابادی
ترجمه حضرت آقای حاج سلطانحسین تابنده «رضاعلیشاه» این سوره در مکه فرود آمده و بعضی هم در مدینه گفته‌اند. شش آیه است. [۱] بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم « إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ * وَمَا أَدْرَ‌اكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ * لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ *تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّ‌وحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَ‌بِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ * سَلَامٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ » بدرستیکه ما قرآن را در شب قدر فرو فرستادیم. چه چیز ترا آگاه کرد […]
مبانی تأویل آیات‌الأحکام در تفسیر بیان‌السّعادة فی مقامات‌العبادة (قسمت بیستم)
نتیجه‌گیری با بررسی مبانی تأویل آیات‌الأحکام در تفسیر بیان‌السعادة، نتایج زیر به صورت خلاصه به دست خواهد آمد: ۱. مبانی مطرح شده در پژوهش حاضر، سهم یکسانی در تأویلات سلطانعلیشاه از آیات‌الأحکام ندارند به این معنی که برخی از این مبانی مانند ولایت و انسان کامل تأثیر بیشتری در تأویلات مذکور دارند در حالی که تأثیر برخی دیگر از این مبانی کمتر است. ۲. عقاید شیعی ـ عرفانی سلطانعلیشاه نقش بسیار مهمّی در تأویلات وی […]
مبانی تأویل آیات‌الأحکام در تفسیر بیان‌السّعادة فی مقامات‌العبادة (قسمت نوزدهم)
۷. امر به معروف و نهی از منکردر آیه ۱۰۴ سورهٔ آل‌عمران، سلطانعلیشاه، فلاحِ «مفلحون» را در نتیجهٔ رسیدن به مقام بقاء بالله بعد از نیل به فناء فی الله دانسته است و قائل شده که دعوت به خیر و امر به معروف و نهی از منکر، شایسته و مقام کسانی است که به این درجه رسیده‌اند. ۸. معاملاتاز جملهٔ این آیات، آیهٔ ۲۹ سورهٔ نساء است. سلطانعلیشاه در تأویل این آیه، باطل را به […]
