Category: مصطلحات صوفیه

منبع: ریاض‌السیاحه – حاج میرزا زین‌العابدین شیروانی (مستعلیشاه) طاب ثراه پوشيده نماند كه انسان كامل را به اسامى مختلفه مى‏‌خوانند و از وجهى و مناسبتى مسمى به اسمى مى‌‏نمايند؛ من‏‌جمله جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل و عزرائيل انسان كامل را مى‏‌گويند. جبرئيل از آن ‏جهت كه از عالم حقايق و دقايق خبر مى‌‏دهد. ميكائيل از براى آن مى‌‏گويند كه از معارف و مكارم به طالبان رزق‌‏بخش است. و اسرافيل بدين سبب مى‏‌گويند كه از معاد […]

شیخ روزبهان بقلی شیرازی اعلموا اخوانى- زادكم اللّه انوار الوجد- كه حقيقت وجد از انوار تجلى مهيا شود. و آن صفو وجد است و خلاصه كار است، و جان‌رباى مريد است. كه ايشان را از آفات بشريت و اخلاق طبيعيات محو كند، و جناح روح مقدس از اثقال انسانى و شيطانى خفيف كند، تا فوق العلى در هواى اسرار نزد نقاب قدس پرواز كند، و از دريچه‌‏هاى ملكوت، انوار جبروت ببيند، و از آنجا مست […]

امام محمد غزالی بدان كه صبر مقامى است از مقامات دين، و منزلى از منازل سالكان. و همه مقامات دين جز به سه كار انتظام نپذيرد: معارف و احوال و اعمال. پس معارف اصول است، و احوال نتيجه آن، و اعمال ثمره احوال. پس معارف چون درختان است، و احوال چون شاخه‏‌ها، و اعمال چون ميوه‏‌ها. و [اين‏] در همه منازل سالكان به سوى خدا مطّرد است. و اسم ايمان گاهى به معارف مخصوص باشد، […]

شیخ روزبهان بقلی شیرازی  اعلموا اخوانى- زادكم اللّه فهم الخطاب- كه مقام خطاب خلاصه جمله مقامات است، و صرف احوال است، و منتهاى اسرار است، و كفايت آمال است، و پرورش ارواح است، و مفسر مشكلات است. و در همه مقامات از بدايت تا به نهايت خطاب است. و در مدارج سعدا به هر نفسى مشكلى است كه آن منفسخ نشود الا به خطاب.  از مقام توبت تا مقام مراقبت هزار مقام است، و در […]

سید مهدی بحرالعلوم پس بدانكه خلوص و اخلاص بر دو قسم است:اوّل: خلوص دين و طاعت از براى خداى تعالى.دوم: خلوص خود از براى او. و اشاره به اوّل است كريمه‏ لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ‏، و اين قسم در مبادى درجات ايمان است، و بر هر كس تحصيل آن از لوازم، و عبادت بدون آن فاسد، و يكى از مقدمات وصول به قسم دويم است.و به دوم اشاره شده كه: إِلَّا عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ‏، […]

امّا معرفت مقصد که اشاره به آن شده به قوله ظهرت ینابیع الحکمة من قلبه، مى‏‌گوئیم که: مقصد عالم حیات ابدیّه است که به لسانى آن را «بقاء به معبود» خوانند. و ظهور عیون حکمت که علوم حقیقیّه هستند اشاره به آن است. چه علوم حقیقیّه و معارف حقّه روزىِ نفوس قدسیّه است که از جانب ربّ ایشان به ایشان مى‌‏رسد، و رزق الهى از براى احیاء ابدى است.    بل أحیاء عند ربّهم یرزقون. […]

بسم اللّه الرحمن الرحیم. الحمد و الثّناء لعین الوجود. و الصّلاة على واقف مواقف الشّهود، و على آله امناء المعبود. اى همسفران ملک سعادت و صفا، و اى رفیقان راه خلوص و وفا، امکثوا انّى آنست من جانب الطّور نارا لعلّى آتیکم منها بقبس او جذوة من النّار لعلّکم تصطلون.  به طرق عدیده از سیّد رسل و هادى سبل مرویست که: من اخلص للّه أربعین صباحا ظهرت ینابیع الحکمة من قلبه على لسانه. عبارات حدیث مختلف […]

 منبع: رسالةالقدس – شیخ روزبهان بقلی شیرازی اعلموا اخوانى- زادکم اللّه طیب العیش فى السماع- که قواعد سماع انواع است عاشقان حق را. و آن را بدایت و ‌‌نهایت است. و تلذذ ارواح در آن مختلف است، بر وفق مقام روح مقدس از آن لذت تواند یافت. و لیکن مهیا نشود مگر اهل سلطنت را در معرفت، زیرا که صفات روحانى با طبایع جسمانى مختلط است، تا از آن دنس مهذّب نشود، در مجالس انس مستمع نگردد. […]

منبع: رسالةالقدس – شیخ روزبهان بقلی شیرازی اعلموا اخوانى- زادکم اللّه حقایق المکاشفة و وقایع المشاهدة- که مقام مکاشفه خصوصیت انبیاست، و معراج رسل و منهاج اولیاست. و مکاشفه بعد از مقامات و حالات باشد مر امناء حق را. و این صفت بعد از استقامت وجد پدید آید. که اگر در مبادى وجد پدید آید، هیجان است، و در آن ناتمامى است. زیرا که اثر سکر است و کشف نتواند بود، الا در تسرمد احوال و توا‌تر […]

منبع: رسالةالقدس – شیخ روزبهان بقلی شیرازی اعلموا اخوانى- زادکم اللّه حقایق المعاملات- که معاملات طرق مقامات است، و مقامات سبل مکاشفات است، و مکاشفات ابواب مشاهدات است. و در سنن حق طریق معارف نخست بر مقامات است، زیرا که بدایات است، و متمکنان را این پیرایه تا نهایات است. و معاملت همچون صورت است، و حالت همچون جان است. و صورت را از جان ناگزیر است، چنانکه جان را از صورت ناگزیر است.  و هر […]