کلون موجودی است که با ترکیب ژنتیکی همسان از یک موجود واحد مشتق شده باشد. در سال ۱۹۹۶ اولین حیوان (گوسفند) که با استفاده از سلول‌های حیوانی شبیه‌سازی شده بود متولد شد.
از «دالی گوسفند» تا «قوچ قمیشلو»
واژه‌ی شبیه‌سازی را اولین بار J. B. S. Haldane ابداع کرد و در سال ۱۹۹۶ اولین حیوان که یک گوسفند بود با استفاده از سلول‌های حیوانیِ شبیه‌سازی متولد شد. در دسامبر ۲۰۰۲ اولین شبیه‌سازی انسان، نوزادی به نام Eve حوا از سوی شرکت معروف clonaid گزارش گردید. کلون کردن به معنی تکثیر غیرجنسی است. دانش شبیه‌سازی همانند سایر فناوری‌ها دانشی خنثی است، به این معنی که شبیه‌سازی مانند چاقویی دو لبه است، چاقویی که می‌تواند ابزار جنایت باشد یا ابزاری مفید برای کارهایی سودمند. با وجود این، شبیه‌سازی برخلاف دورنمای منفی که برای آن تصور می‌شود، قابلیت‌های مثبتِ فراوانی دارد. با استفاده از فناوری شبیه‌سازی می‌توان نسل‌های در حال انقراض را نجات داد. از مزایای شبیه‌سازی در پرورش حیوانات اهلی می‌توان به استفاده از تعداد محدودی از حیواناتِ پر تولید با هزینه‌ی نگهداری کمتر و افزایش سریع پیشرفت ژنتیکی اشاره کرد. از اهداف شبیه‌سازی در آزمایشگاه‌های کشورهای مختلف می‌توان به امکان بازیابی جوانی، کمک به پیشگیری از حملات قلبی، استفاده از سلول‌های بنیادی برای ترمیم سلول‌های مغز و بافت‌های سوخته، درمان نازایی، درمان ژن‌های معیوب، درمان سرطان و کاربردهای نظامی اشاره کرد.
شبیه‌سازی چیست؟
کلون کردن به معنی تکثیر غیرجنسی است. کلونینگ از طریق مهندسی ژنتیک در گیاهان، حیوانات و باکتری‌ها برای تولید انبوه با کیفیت خاص انجام می‌گیرد. شبیه‌سازی (cloning) یکی از پیشرفته‌ترین یافته‌های بشر در زمینه‌ی علم پزشکی و مهندسی ژنتیک است که هر مرحله از پیشرفت آن با جنجال‌های فراوانی همراه بوده است.
کلون کردن به معنی تکثیر غیرجنسی است. کلونینگ از طریق مهندسی ژنتیک در گیاهان، حیوانات و باکتری‌ها برای تولید انبوه با کیفیت خاص انجام می‌گیرد. شبیه‌سازی (cloning) یکی از پیشرفته‌ترین یافته‌های بشر در زمینه‌ی علم پزشکی و مهندسی ژنتیک است که هر مرحله از پیشرفتِ آن با جنجال‌های فراوانی همراه بوده است.
در سال ۱۹۹۷ مجله‌ی نیچر از شبیه‌سازی به‌عنوانِ مهم‌ترین دستاورد علمی سال نام برد و افزود افق جدیدی در علم ژنتیک در پیشِ روی دانشمندان گشوده شده است و این علم جدید امیدواری‌های فراوانی را برای بهبود زندگی انسان‌ها ایجاد کرده است.
انواع شبیه‌سازی
کلون‌سازی به معنای به وجود آوردن موجوداتی است که از نظر ژنتیکی مشابه یکدیگر باشند که این کار از دو طریق قابل انجام است:
۱) تقسیم جنینی:
در این‌گونه تقسیم، جنین در مراحل اولیه‌ی رشد خود به دو یا چند قسمت تقسیم می‌شود و هر قسمتِ تقسیم‌شده به یک موجود مستقل تبدیل می‌شود. هر تکه از جنین قابلیت تبدیل شدن به یک جنین کامل را دارد. به همین روش دوقلوهای تک‌تخمی به وجود می‌آیند که از نظر ژنتیکی کاملاً به یکدیگر شبیه‌اند. این‌گونه از کلون‌سازی در حیواناتی مانند موش، میمون و گوسفند انجام می‌شود. از همین روش در انسان تا قبل از مرحله‌ی اتصال جنین به دیواره‌ی رحم استفاده شده است. اخیراً دانشمندانِ کشورهای مختلف اعلام کرده‌اند که این روش از کلون‌سازی یک روش پزشکی است که باید تحت کنترل اخلاقی شدید قرار بگیرد.
۲) انتقال هسته سلولی:
در این روش از کلون‌سازی، هسته‌ی سلول به بستری که از قبل فراهم شده است، انتقال می‌یابد و با توجه به آماده بودنِ این بستر برای رشد و تکثیرِ سلول، هسته‌ی سلول تکثیر شده و موجود جدید به وجود خواهد آمد.
تاریخچهٔ شبیه‌سازی
اصل دانش مهندسی ژنتیک که اوج آن را می‌توان شبیه‌سازی انسان دانست به انقلاب میکروبیولوژی بازمی‌گردد که با کشف فرمول DNA یعنی همان ساختار بنیادینِ حیات و عامل پیوند و ترکیب ژن آغاز می‌شود. این فرمول را فرانسیس کریک و جیمز واتسن از محققان دانشگاه کمبریج در سال ۱۹۵۳ کشف کردند. استنلی کوهن از دانشگاه کالیفرنیا و هربرت بویر از دانشگاه سانفرانسیسکو در سال ۱۹۷۰ توانستند به کشف امکانِ شبیه‌سازیِ ژن‌ها دست یابند. در سال ۱۹۷۵ گروهی از دانشمندانِ هاروارد موفق به جداسازی ژن پستاندار از هموگلوبین خرگوش شدند و ۲ سال بعد یعنی در سال ۱۹۷۷ نخستین ژن مصنوعی انسان ساخته شد. پس از این کشف بسیاری از شرکت‌های داروسازی برای تأمین مالی این تحقیقات به تلاش‌های فراوانی دست زدند.
در اواخر دهه‌ی ۸۰ دانشگاه هاروارد بودجه‌ی هنگفتی را برای تحقیقات در رشته‌ی همانندسازی اختصاص داد تا زمینه‌های پیشرفت را در این رشته فراهم کند، تا اینکه در سال ۱۹۸۸ تولد موشی را که به روش شبیه‌سازی تولیدشده بود را جشن گرفتند. پس از این موفقیت‌های چشمگیر دولت آمریکا گروهی از دانشمندان را به سرپرستی جیمز واتسن مأمور بررسی و تعیین موقعیت هشتاد هزار ژن که از جمله ژن‌های اصلی در حیات انسان هستند، کرد. در سال‌های بعد با کمک گرفتن از ابر رایانه‌ها بخش مهمی از رشته رمزهای تمامی ژن‌های انسان استخراج و در یک بانک اطلاعات (Data Base) جمع‌آوری شد و این نخستین گام در راهی طولانی برای رسیدن به انسان‌هایی مصنوعی بود.
سال ۱۹۹۷ اولین حیوان شبیه‌سازی بنام «دالی گوسفند» متولد شد. شبیه‌سازی در گیاهان یک عملِ مشترک بشریت برای صدها و شاید هزاران سال بوده است. حتی شبیه‌سازی حیواناتِ کوچک دارای سابقه‌ای طولانی مورخ به سال ۱۹۶۰ است. با این حال، شبیه‌سازی انسان تا زمان شبیه‌سازی موفقیت‌آمیز اولین پستاندار، دالی گوسفند، در سال ۱۹۹۷ انجام گرفت. تولد دالی دستیابی به موفقیت بزرگ علمی و فن‌آوری است. پس از شبیه‌سازی دالی، بسیاری از حیواناتِ دیگر، از جمله گاو و موش شبیه‌سازی شدند. هر چند کلوناید، یک شرکت شبیه‌سازی انسان که توسط گروه جنبش مذهبی رائلیان تأسیس شد، ادعا کرد که یک نوزاد انسانِ کلون‌شده در دسامبر ۲۰۰۲ متولد شد، هیچ شبیه‌سازی انسان از نظر علمی تاکنون تأیید نشده است.
ادامه دارد…..
منبع: ایمنا