Category: دین و اندیشه

✍️ رسول جعفریاندر جریان بحث‌هایی که درباره برگزاری همایش تصوف مطرح شد، همان آغاز، اشاره کردم که برگزاری این قبیل همایش‌ها، به‌نوعی بازگشت به تجربه‌های تاریخی صفوی در تقویت منازعات مذهبی در جامعه به نفع یک گرایش است که گروه مرجع فکری در جامعه، در آن زمان، آن را درست می‌داند. این مهم است که بدانیم جامعه‌ی ایرانی، جامعه‌ای که فرهنگ آن ترکیبی از دین و عقل ایرانی است، در دوره صفوی روی ریل تازه‌ای […]

محمد مجتهد شبستری در این نوشته کوتاه من سه تحول مهم در جهان ادیان را که در نیم قرن اخیر رخ داده به اختصار بیان می‌کنم: دین‌شناسی در روزگار معاصر در سال ۱۹۱۲م Y.H Leuba روانشناس دین در آمریکا ۴۸ تعریف را که دانشمندان تا آن هنگام برای دین داده بودند، برشمرد و همه آنها را مورد انتقاد قرار داد و برای تعریف مورد نظر خود استدلال کرد(۱). پس از وی هم تعریف‌های جدید متعدد […]

«من به‌عنوان یک روحانی نسبتا سالخورده، از همه‌ی ملت ایران عذرخواهی می‌کنم. ما نتوانستیم اخلاق اسلامی را ارتقا ببخشیم و نسل امروز را مهربان و رحیم و بدون خشونت تربیت کنیم.» آیت‌الله دکتر مصطفی محقق داماد، استاد دانشگاه شهید بهشتی و حقوقدان، در هشتمین همایش سلامت روان و رسانه با موضوع خشونت که در سازمان جوانان هلال احمر برگزار شد، تأکید کرد که سیاه‌ترین و دشوارترین خشونت، خشونت‌های ناشی از انگیزه‌های قدسی و دینی است؛ […]

دینداری خوب دینداری خوب، دینداری به شیوهٔ زنبور عسل است. آیات ۶۸ و ۶۹ سورهٔ نحل، سلوک زنبور عسل را به تصویر می‌کشد. قرآن پس از خاتمهٔ روایت می‌گوید: در سلوک زنبور عسل نشانه‌هایی است برای اهل تفکر. تعبیر «سلوک» که در زبان عرفان رواج دارد، در قرآن برای زنبور عسل به کار رفته است. ابراهیم می‌گوید «إنّی ذاهبٌ إلی ربّی» (صافات/۹۹) یعنی رونده به سوی خدا و «مُهاجرٌ إلی ربّی» (عنکبوت/۲۶) یعنی کوچنده به […]

اگر «مراد از دین» چیزی باشد که امروزه در اذهان و نفوس بسیاری از ما هست به گمان من این «دین» با مدرنیته قابل جمع نیست و بنابراین هرجا مدرنیته پیشرفت می‌کند، دین عقب می‌نشیند و هرجا بخواهد دین بر مواضع خودش بماند، باید مدرنیته پیشرفت نکند. این دو باهم ناسازگارند. ما نمی‌توانیم به‌‌ همان معنایی که پدران و مادرانمان تصور از دین داشتند، اجدادمان تصور از دین داشتند، هم متدین باشیم و هم مدرن، […]

گفت‌وگو با دکتر دلشاد تهرانی دکتر مصطفی دلشاد تهرانی، نویسنده و پژوهشگر نهج‌البلاغه و سیره نبوی و علوی با استفاده از سخنان و آموزه‌های امیر مؤمنان علی (ع) علاوه بر اینکه ویژگی‌های دیندار واقعی و عوامل درونی و بیرونی دین‌گریزی یک مسلمان را بیان می‌کند، در پاسخ به اینکه «دین به چه کار دنیای مدرن امروز می‌آید؟» به شفقنا می‌گوید: در اندیشه امام علی (ع) سبک زندگی دیندارانه شاخصه‌هایی با عنوان آزادی، اخلاق، حقوق، قانون […]

مردی که شانزده بار پای پیاده به حج رفت اما، حسین (ع) را کشت یکی از افراد مقابل امام حسین، شمر بن ذی‌الجوشن است. از فرماندهان سپاه امام علی در جنگ صفین و جانباز امیر‌المومنین! کسی که در میدان جنگ تا شهادت پیش رفت. اینچنین کسی حالا در کربلا شمر می‌شود. با ورودش به کربلا همه‌چیز عوض می‌شود. شمر آدم کوچکی نیست؛ اگر نیایش‌های شمر را برای شما بخوانند و به شما نگویند که این‌ها مال […]

طوفان نوح در تورات در سِفِر پیدایش از باب ششم تا نهم (۶: ۱ تا ۹: ۲۹) چنین آمده است: «چون آدمیان در روى زمین شروع به تزاید کردند و از آن‌ها دخترانى متولد شدند، پسران خدا دیدند که دختران انسان چه زیبا هستند و از آن‌ها براى خود همسرانى اختیار کردند. پس یهوه گفت: «روح من دیگر نباید براى همیشه در انسان باقى بماند، زیرا که او نیز از گوشت است، لیکن عمر او […]

دقت‌نظر و حساسیت شکسپیر به جهان اسلام و ساکنان آن (همان‌طور که در حوزه‌های دیگر نیز ثابت شده است)، جلو‌تر از زمانه‌اش بوده است. مسلماً نمایش‌نامه‌های او دربردارندۀ مجموعۀ تعصّبات، شیفتگی‌ها و تناقضات ذهن خودش است، اما در طول حرفه‌اش، تصویر اولیۀ او از مسلمانان خونخوار و سفّاک به‌تدریج جای خود را به تصویر لطیف‌تری از اُتلٌلو می‌دهد؛ احتمالاً این سیرِ تحوّلی از دیدار سفیر مراکش از لندن در سال ۱۶۰۰ نشئت گرفته است.  سال […]

عیسی در آغاز موعظه بر بالای کوه هشدار جدی داد و در آن شریعت خدا را، که در کوه سینا و در خلال عهد نخست داده شده بود، در پرتو نعمت عهد جدید معرفی کرد:  گمان‌ مبرید که‌ آمده‌ام‌ تا تورات‌ یا صُحُف‌ انبیا را باطل‌ سازم. نیامده‌ام‌ تا باطل‌ نمایم‌ بلکه‌ تا تمام‌ کنم زیرا هر آینه‌ به‌ شما می‌گویم، تا آسمان‌ و زمین‌ زائل‌ نشود، همزه‌ یا نقطه‌ای از تورات‌ هرگز زائل‌ نخواهد […]