بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

علوم جدید خیلی به انسان‌های موجود در کره کمک کرده، ما هم چه بهتر که از آن‌ها مطلع باشیم. ولی بسیاری از درویش‌ها و اشخاصی که شما تصور می‌کنید که هیچ درسی نخوانده‌اند یا هیچ سوادی ندارند همه‌ی اینها را می‌دانند. همان داستان استادی که منطق درس می‌داد بعد، [شاگرد] پس از سه جلسه گردش در دنیا به استاد گفت: این چیز تازه‌ای نبود که من یاد بگیرم همه مردم بلد بودند. بله همه‌ی ما انسان‌ها این استعداد را داریم. عمده‌اش این است که هر چیزی را از ناحیه‌ی خداوند بدانیم.

یکی از مواردی که هم در روانشناسی و در علوم جدید به آن توجه شده، و هم در درویشی است (و در اساس مکتب) نقش عمده‌ای دارد و روی آن خیلی بحث کرد‌ه‌اند مسأله رویا است. رویا با خواب دیدن اشتباه نشود، نه هر خوابی، (بلکه) رویا، یعنی دیدن. در این مسأله رویا یعنی حوادث و چیزهایی که در خواب می‌بینیم. گروهی اَضْغاث و احلام هستند. خواب آنقدر مهم است که خداوند در قرآن دو-سه خواب را خیلی صریح و روشن ذکر کرده است، خواب حضرت یوسف. البته متوقع نباشیم که عینأ آنچه که به حضرت یوسف در کودکی اعلام شد به ما در پیری اعلام بشود. او پیغمبر بود خداوند نشان داد که همه‌ی نعماتش را در هر جا که بخواهد می‌گذارد. دیگر از ما نمی‌پرسد که آیا حق این است که چنین باشد یا چنان، [حضرت یوسف] همه‌ی محاسن را داشت حالا بگذریم. در ضمن، خود خواب برای ما یک ترسی ایجاد می‌کند، برای ما گاهی اوقات ترس را می‌آورد که حس کنیم، به این کابوس می گویند. در علوم جدید، روانشناسی و روان‌کاوی هم به کابوس اهمیت می‌دهند. یعنی کابوس هم تعبیر دارد. خوابی که حضرت یوسف تعبیر می‌کند، تعبیر واقعیت آن [خواب] است. تعبیر خوابی است که یک مؤمن دیده. کما اینکه معلوم بوده آن فرعون هم (فرعونی که در زمان حضرت یوسف بود) به دست خود ایشان تسلیم بود، یعنی یک مؤمن بود، فرعون نبود. لقب فرعون یعنی اعلا حضرت. ولی کابوس نشان دهنده‌ی این است که یک ترسی در ما ایجاد می‌کند، می‌فهمیم ترس چیست! ممکن است ما معنی ترس را اصلأ درک نکرده باشیم. بچه‌های کم سن و سال هم کابوس می‌بینند. کابوس یک تفسیری که دارد مثل همه‌ی خواب‌هاست. همه‌ی خواب‌ها وضعیت بدن را نشان می‌دهند. مثلأ فرض کنید کسانی که همیشه دچار فشار خون هستند یک نحوه خواب خاصی می‌بینند. محققین نتیجه‌ی تحقیقات خودشان را (به صورت کتاب) نوشته‌اند. من در فارسی یادم نمی‌آید، کتابی نخواندم ولی کتاب خارجی دیده‌ام. ما از این کابوس، خودمان باید یک بهره‌ای ببریم و آن بهره عبارت است از این که بشناسیم که ما یک چنین ترس‌هایی به دنبال داریم. ممکن است از همین ترس‌ها چه در دنیا چه بعد از زندگی‌مان دیده باشیم اگر موفق به رفع این ترسِ فعلی شدیم بر ترس موفق هستیم. کابوس که همه دیده‌ایم. در بچگی، نوجوانی و جوانی خیلی کابوس‌ها می‌دیدم و بعد در بیداری خیلی روی آن فکر می‌کردم، نه اینکه کسی به من بگوید، از خودم می‌پرسیدم که این چه بود؟ چرا من یک همچین چیزی دیدم؟ چرا این طور شد؟ همینطور راه حل خودش برای من ایجاد شد، یعنی اندیشیدم به آن‌جا و آن مسأله‌ای که برای من ترس ایجاد کرده بود و چون الان که بیدار بودم مثلا ‌فهمیدم که آن ترس همان‌گونه که من در رخت‌خواب بودم و آن کابوس را دیدم و آن ترس را دیدم، بی‌جا بوده است. بیدار شدم. اگر کسی هم آن وقت مرا صدا می‌کرد بیدار می‌شدم، راحت. ولی چون یک همچین چیزی نبود خود بخود همان مکانیسمی، همان گردشی که خداوند مقرر کرده این را آورده، من اگر نگران باشم بالاخره از این (موضوع) رد می‌شوم یا در موقع خواب در آن غرق می‌شوم و یا خود به خود با همان ترس بیدار می‌شوم. در اینجا فکری برای آدم ایجاد می‌شود که دقت کند. بسیاری از وقایعی که می‌بینید کابوس است. در زندگی اشخاص دیده‌اید وقایعی هست که می‌گویند، مثل کابوسی بود که رد شد. تشبیه می‌کنند. این توجهِ به جهت کابوس و تکرارِ این توجه، خودش آن قدرت تشخیصی که در موقع خواب نداشتیم، تشخیص ندادیم که این خواب کابوس است، صحیح نیست، در زندگی هم برای ما ایجاد نمی‌شود. باید فکر کنیم همان تشخیصی که ظاهرأ در این حالت داریم، آن تشخیص را در خواب هم داشته باشیم. همین وقایع را زیر ذره‌بینِ فکری بگذارید و به آن‌ها بپردازید، زندگی فعلی ما هم همین است. مثل خوابی، مثل خیالی. البته برای این جور ناراحتی‌های روانی دکتر‌ها دوا هم خیلی می‌دهند، خوب است، ترس را مرتفع می‌کند ولی فوایدی که ما باید از این ترس بگیریم را ممکن است کاملأ نفی کند. ولی اگر خودمان موفق بشویم بدون مراجعه به دکتر این مشکل را خوب کنیم اثرات و فوایدش را در زندگی می‌بینیم.

شما خواب می‌بینید مثل اینکه شما وقتی قدم می‌زنید، می‌توانید یک قدم از اینجا بردارید، قدم دوم شما در مکه باشد. این را در خواب می‌بینید ولی همین خواب نشان‌دهنده‌ی این است که شما چنین قدرتی را برای خودتان سراغ دارید، منتها در دسترس شما نیست خدا چنین قدرتی داده است و می‌گوید چنین کاری را می‌توانید بکنید. چرا و چگونه؟ این کارهایی که می‌گویم انجام بدهید، شما آن کارها را انجام نداده‌اید وقتی این [نشانه ها را] به شما نشان می‌دهند ناراحت می‌شوید یا خواب به طور معمولی می‌بینید. از کابوس هرگز نترسید، زندگی خودتان را منظم کنید، آن نواقصی که در زندگی‌تان دارید رفع کنید، کابوس خود‌به‌خود مرتفع می‌شود.