پس از نمایش فیلم “گذشته”، اثر تازه اصغر فرهادی، فیلمساز ایرانی برنده اسکار، در شصت‌وششمین دوره جشنواره فیلم کن، رسانه‌های فرانسوی‌زبان به تمجید از این فیلم پرداختند.

در فیلم “گذشته”، برنیس بژو، بازیگر نامزد اسکار و گلدن‌گلوب و برنده‌ سزار، طاهر رحیم، برنده جایزه سزار، علی مصفا، پائولین بورلت، الیس آگویس، ژان جستین و بابک کریمی نقش‌آفرینی می‌کنند و فیلمبردار آن محمود کلاری است.

داستان فیلم در پاریس و حومه آن رخ می‌دهد و در آن مردی ایرانی (با بازی علی مصفا)، پس از چهار سال جدائی از همسر فرانسوی خود (برنیس بژو) و ترک فرانسه، از تهران به پاریس باز می‌گردد تا طلاق‌شان را قانونی کند و همسرش بتواند با مرد دیگری (طاهر رحیم) که آشنا شده ازدواج کند. روابط میان شخصیت‌های داستان مسائل پنهانی را به‌مرور آشکار می‌سازد.

بیشتر رسانه‌های فرانسوی‌زبان به نخستین تجربه فیلمسازی اصغر فرهادی در خارج از ایران اشاره کرده و نوشته‌اند با وجودی‌که فرهادی به زبان فرانسوی آشنا نیست اما توانسته است بازی‌های خوبی از بازیگران خود بگیرد.

سایت مجله “لو پُوَن” (Le Point) فرانسه، فیلم جدید اصغر فرهادی را “کمتر اجتماعی” و “کمتر سیاسی” دانسته اما آن را مثلث عاشقانه درباره اختلاف ارزیابی کرده است.

این سایت اصغر فرهادی را یکی از دو سه فیلمنامه‌نویس بزرگ جهان به‌شمار آورده و نوشته است در “گذشته” روابط گسسته شده شخصیت‌های داستان میان گذشته و آینده رمز و راز داستان را شکل می‌بخشند و “هر چه پیشتر می‌رویم شخصیت‌ها همچون خود راز ملموس‌تر می‌شوند.”

“لو پُوَن” نوشته است: “به همین خاطر فرهادی بزرگ است: روانشناسی نزد او هنر تعلیق و پرده‌برداری ظریف و تدریجی مکالمات است.”

این مجله همچنین افزوده است فرهادی با این‌که به فرانسه آمده اما اعتراف می‌کند که “هیچ چیز، روش‌های او را تغییر نداده است”.

این نشریه بازی برنیس بژو و طاهر رحیم را “غیرقابل تشخیص” خوانده و نتیجه کار را “شگفت‌انگیز” دانسته است.

“لو پُوَن” گفته است فرهادی ما را در گردابی غرق می‌کند اما به‌هنگام خروج از آن سرشار از حس زندگی هستیم.

تارنمای روزنامه فیگارو نیز آخرین ساخته فرهادی را ستایش کرده و ضمن تعریف از بازی برنیس بژو نوشته است اصغر فرهادی با دو ساعت و ۲۰ دقیقه زمان فیلم، درامی بسیار زیبا خلق کرده است.

تارنمای مجله سینمایی پرومیر (فرانسوی) از هنر “سکوت” فرهادی نوشته و فیلم‌های او را درام‌های درونی “کافکایی” و چندلایه ارزیابی کرده است.

پرومیر نوشته است اصغر فرهادی با فیلم “گذشته” پیشرفت بیشتری می‌کند و تا پلان ـ سکانس نهایی، رازها یکی در دیگری سرمی‌گشایند و شما را به زانو درمی‌آورند.

به‌نوشته پرومیر، در فیلم فرهادی به همه چیز حتی کوچک‌ترین لحظه‌ها، فکر شده است. در سناریوی دقیق آن، نقاط عطف، هوشمندانه انتخاب شده‌اند و هر چه گذشته بیشتر رو می‌آید شخصیت‌های فیلم نیز بیشتر شکل می‌گیرند و بر پای خود می‌ایستند.

این مجله سینمایی آخرین اثر فرهادی را “کورئوگرافی پشیمانی” توصیف می‌کند که هر لحظه از تماشاگر می‌پرسد: “چه زمانی خیلی دیر است؟ از چه زمانی دیگر نمی‌توان به عقب بازگشت؟”

پرومیر از بازی علی مصفا و “شیرینی آرامش‌بخش صدای او” در فیلم نیز تعریف کرده است.

روزنامه لوموند نوشته است در “گذشته” بار دیگر شاهد قدرت‌های فرهادی، مهارت او در روایت داستان و توانایی او در گرفتن بازی از بازیگرانش، هستیم.

با این حال لوموند افزوده است حرکت فیلمساز و روح سیستماتیکی که بر فیلم حاکم است تا حدودی داستان را “خفه می‌کند.”

لوموند همچنین نوشته است مشکل کار با بازیگرانی که به زبان دیگری سخن می‌گویند و قرار دادن مکان داستان در جامعه‌ای که به او تعلق ندارد موجب خلق فیلمی جذاب شده‌ است؛ اما نه به تأثیرگذاری دو فیلم آخر وی (درباره الی و جدایی نادر از سیمین).

تارنمای مجله اکسپرس از “میزانسنی درخشان در خدمت داستانی تکان‌دهنده” نوشته و فیلم “گذشته” را یکی از چشمگیرترین فیلم‌های زندگی حرفه‌ای فرهادی ارزیابی کرده است.

اکسپرس می‌نویسد دقت کادرهای فرهادی در فیلم اهمیت آن‌چه را که در خارج از کادر رخ می‌دهد تقویت می‌کند و به بازیگرانش این “گوهر پربها” را عطا می‌کند که همزمان هم وضعیت موجود را بازی کنند و هم همه آن‌چه را که از یکدیگر پنهان می‌سازند.

اکسپرس همچنین می‌افزاید در فیلم “گذشته” همه چیز به مسئله نقطه‌نظر برمی‌گردد و نگاه فرهادی نگاهی زیبا، نگاه یک فیلمساز برجسته است.

این مجله در انتهای تحلیل خود نوشته است مشتاقانه باید منتظر بود و دید که استیون اسپیلبرگ و هیئت داورانش از فیلم فرهادی چگونه قدردانی خواهند کرد.

تارنمای روزنامه “لو سوار” بلژیک نیز در گزارش خود از فیلم فرهادی تمجید کرده و آن را فیلمی بزرگ درباره زندگی در عین پیچیدگی آن ارزیابی کرده است.

“لو سوار” می‌نویسد اصغر فرهادی تمام کلیشه‌های سینماگران خارجی در پاریس را می‌شکند و برای نقل داستان خود از افتادن در تله تصاویر توریستی پرهیز می‌کند.

این روزنامه نیز از آشکار شدن تدریجی مسائل در طول فیلم، پیش بردن تماشاگر با جریان آن و فرو بردن او در درونیات هر کدام از شخصیت‌ها نوشته و افزوده است: “ما نیز به شخصیتی در میان شخصیت‌های فیلم تبدیل می‌شویم که با شک و تردیدهای خود، پرسش‌های خود، احساسات خود، و رابطه‌شان با گذشته و اخلاق مبارزه می‌کنند.”

“لو سوار” بنای داستان فیلم را بر موقعیتی پیش پا افتاده می‌بیند که از درون آن پیچیدگی روابط انسانی، احساسات، و زندگی روزمره بیرون می‌زند و در ادامه می‌نویسد: “سینماگر ایرانی از یادمان می‌برد که در سینما نشسته‌ایم. و وقتی متوجه این موضوع می‌شویم، از این‌که لحظه‌ای باور کردیم که این خود زندگی است کاملا متأثر می‌شویم.”

این روزنامه بلژیکی نیز از بازی بازیگران فیلم تعریف کرده است.