شايد صحبت از حق آموزش و پروش در عصري كه تكنولوژي با سرعت بسيار رو به گسترش است ،موضوعي قابل توجه نباشد .اما اگر به جمعيت كودكان بازمانده از تحصيل سرزمينمان ، نگاهي بياندازيم ، متوجه مي شويم كه اگاهي از اين حق و حقوق اوليه چندان هم خالي از لطف نيست . كودكاني كه در سنين تحصيل هستند اما به جاي نشستن پشت نيمكت هاي مدرسه و قلم در دست گرفتن با دستان كوچك خود نان آور خانواده شدند.
تحصيل فارغ از درجات آن، تاثير به سزايي در سبك زندگي ، توسعه فرهنگي جامعه ، پيشگيري از وقوع جرم ،اعتياد و بسياري از مسايل ديگر دارد .بنابراين صرف هزينه و امكانات در جهت تامين اين حق براي افراد جامعه ،در واقع آماده كردن بستري مناسب براي پيشرفت جامعه و تحقق آرمانهاي آن مي باشد .
بدانيم و آگاه باشيم در كشور ما به موجب قوانين ذيل ،حق تحصيل و آموزش و پرورش از حقوق افراد جامعه شناخته شده است :
اصل ۳٠ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می گویـد: دولت موظف است وسایل آموزش و پروش رایگان رابرای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.
بند ۱ ماده ۲۶ اعلامیه جهاني حقوق بشر می گوید : هر کس حق دارد که از آموزش و پرورش بهره مند شود. آموزش و پرورش لااقل تا حدودی که مربوط به تعلیمات ابتدایی و اساسی است باید رایگان باشد. آموزش ابتدایی اجباری است . آموزش حرفه ای باید عمومیت پیدا کند و آموزش عالی باید با شرایط تساوی کامل به روی همه باز باشد تا همه بنابه استعداد خود بتوانند از آن بهره مند گردند . » و بند ۳ همان ماده می گوید : « پدر و مادر در انتخاب نوع آموزش و پرورش فرزندان خود نسبت به دیگران اولویت دارند. »
● میثاق بین المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی كه کشور ایران در سال ۱۳۵۴ مفاد ان را مورد تصویب و پذیرش قرار داده است .
بند ۲ ماده ۱۳ میثاق مذکور به آموزش و پرورش رایگان و همگانی اشاره نموده و مقرر می دارد :
کشورهای طرف این میثاق اذعان دارند که به منظور استیفای این حق :
الف) آموزش و پرورش ابتدایی باید اجباری باشد و رایگان در دسترس عموم قرار گیرد.
ب) آموزش و پرورش متوسطه به اشکال مختلف آن از جمله آموزش و پرورش فنی و حرفه ای متوسطه باید تعمیم یابد و به کلیه وسایل مقتضی به ویژه به وسیله معمول کردن تدریجی آموزش و پرورش مجانی در دسترس عموم قرار گیرد.
ج) آموزش و پرورش عالی باید به کلیه وسایل مقتضی به ویژه به وسیله معمول کردن تدریجی آموزش و پرورش مجانی به تساوی کامل براساس استعداد هر کس در دسترس عموم قرار گیرد.