بنيانهاى كجفهمى در شناخت عرفان و تصوّف اسلامی- دكتر ح. ا. تنهايى
در اين ميان كسانى كه در حفظ ظاهر و باطن كوشيدند، جمع ميان شريعت و طريقت كردند و شيعه على و اولاد او شدند و بهناگزير چون هنگام تقيّه بود نام صوفى بر خود گذاشتند، تا شناخته نشوند. آنها در دو كار اهتمام ورزيدند: نخست در حفظ ظاهر اسلام و شيوه ائمّه هدى عليهمالسّلام و پيروى از ظاهر شريعت مصطفوى بهشيوه مسلّط و رايج در زمان. امّا در باطن به تحقيق و فهم فقه شيعى اشتغال داشتند. زيرا دستور حضرت ختمى مرتبت(ص) اين بود كه هنگام سلطنت غيرمعصوم درصورت حفظ ظاهر اسلام با آن بهمبارزه برنخيزند.