وداع با ماه مبارک رمضان

وداع با ماه مبارک رمضاناز کتاب « ضیافت الهی» ، مجموعه سخنرانی های جناب آقای آموزگار که در مدت ۴ سال از رادیو کرمان پخش و مورد استقبال بسیاری از شنوندگان کرمانی قرار می گرفت.

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم
اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمينَ وَ الصَّلوةُ وَ السَّلامُ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ اَجْمَعين وَ بَعْد فَقالَ الصادِقُ عَلَيهِ السَّلام: إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَيْراً طَيَّبَ رُوحَهُ فَلَا يَسْمَعُ مَعْرُوفاً إِلَّا عَرَفَهُ وَ لَا مُنْكَراً إِلَّا أَنْكَرَه ‏.

حضرت صادق- عليه السّلام- مي‌فرمايد: هرگاه خداوند درباره بنده‌اي ارادۀ خير نمايد، روحش را پاک گرداند. پس هر معروف و کار نيک را که ببيند يا بشنود، آن را نيک دانسته، بدان عمل کند و هرکار يا صفت زشت را تشخيص داده، از آن اجتناب نمايد.
مراد از اين حديث شريف آن است که روح پاک و بي‌آلايش، استعداد درک نيکي را به کمال دارد و تميز خوب از بد برايش آسان و به تأييدات الهي به خوبي راغب و از بدي گريزان است، زيرا که روحِ بي‌آلايش و منزه از آلودگيها، مانند آيينه مصفّا قابليت انعکاس حقايق را دارا مي‌باشد و نيروي تشخيص خوب و بد در آن ريشه الهامي و تکويني دارد و انجام عبادات و وظايف بندگي نيز موجب تقويت آن شده، معروف را با طيب خاطر انجام داده و امر منکر را درک و از آن احتراز مي‌نمايد.
به عبارت ديگر کُلفَت و رنج عبادات تبديل به راحتي و خوشي شده، از آنها لذّت مي‌برد و مثلاً از انقضاي وقت عبادت تا تجديد شدن آن افسرده شده؛ هنگام به آخر رسيدن زمان آن مانند کسي که با مسافر عزيز و محترمي خداحافظي کند، وداع مي‌نمايد و مانند ملاقات و برخورد با دوست محترم و صاحب شأن، هنگام خطاب با او سخن مي‌گويد و بر او سلام مي‌کند.
از جمله عبارات امام چهارم حضرت سجّاد(ع) در دعاي وداع ماه رمضان است که مي‌فرمايد: اَلسَّلَامُ عَلَيْكَ يَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَكْبَرَ وَ يَا عِيدَ أَوْلِيَائِهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَكْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ وَ يَا خَيْرَ شَهْرٍ فِي الْأَيَّامِ وَ السَّاعَات ، يعني: سلام بر تو باد، اي ماه رمضان که بزرگترينِ ماههاي خدا هستي. سلام بر تو باد، اي عيد دوستان خدا که بزرگترين عيدها هستي. سلام ما بر تو باد، اي گرامي‌ترين مصاحب ما از اوقات و اي بهترينِ ماهها در روزها و ساعتها.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ قَرُبَتْ فِيهِ الْآمَالُ، وَ نُشِرَتْ فِيهِ الْأَعْمَالُ. السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ قَرِينٍ جَلَّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً، وَ أَفْجَعَ فَقْدُهُ مَفْقُوداً،وَ مَرْجُوٍّ آلَمَ فِرَاقُه ، يعني: سلام بر تو باد، اي ماهي که اميدهايِ اميدواران به هدف خود نزديک مي‌شوند و اعمال در تو منتشر گشته و مشکلات آسان مي‌گردند. سلام بر تو، اي مصاحب و رفيقي که قدر تو بزرگ بوده و ما قدر تو را ندانستيم و فراق و جدايي تو متألّم‌کننده و دردناک است.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ أَلِيفٍ آنَسَ مُقْبِلًا فَسَرَّ،وَ أَوْحَشَ مُنْقَضِياً فَمَضَّ. السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مُجَاوِرٍ رَقَّتْ فِيهِ الْقُلُوبُ،وَ قَلَّتْ فِيهِ الذُّنُوبُ. السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ نَاصِرٍ أَعَانَ عَلَى الشَّيْطَانِ،وَ صَاحِبٍ سَهَّلَ سُبُلَ الْإِحْسَانِ ، يعني: سلام بر تو، اي مألوف و مأنوس زمان که چون آمدي ما را شاد ساختي و چون انس گرفتيم ما را ايمن گردانيدي، اما چون رفتي به وحشت افتاديم. سلام بر تو، اي ماهي که چون مي‌آيي مسرّت و شادماني مي‌آوري و چون پشت مي‌کني نگراني و وحشت ايجاد مي‌کني. سلام بر تو، اي مجاوري که در رفاقت تو دلها صاف شد و رقّت پيدا کرد و از برکت تو گناهان کم شد، سلام بر تو، اي ماهي که ما را ياري کرده بر شيطان پيروزي دادي و اي مصاحب و نديمي که راههاي احسان را بر ما آسان کردي.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا أَكْثَرَ عُتَقَاءَ اللَّهِ فِيكَ، وَ مَا أَسْعَدَ مَنْ رَعَى حُرْمَتَكَ بِكَ. السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَمْحَاكَ لِلذُّنُوبِ، وَ أَسْتَرَكَ لِأَنْوَاعِ الْعُيُوبِ السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَطْوَلَكَ عَلَى الْمُجْرِمِينَ، وَ أَهْيَبَكَ فِي صُدُورِ الْمُؤْمِنِين ، يعني: سلام بر تو، اي ماه رمضان که آزاد شدگان از آتش در تو بسيارند و چقدر نيکبخت است کسي که رعايت احترام تو را نمود. سلام بر تو، اي ماهي که چه گناهان که در تو محو شد و چه عيبها که در تو پوشيده گشت. سلام بر تو، اي ماهي که بر گناهکاران دراز بودي و بر مؤمنين پر هيبت و کوتاه بودي.
باري، حضرت سجّاد(ع) در اين دعاي شريف که مشحون به حقايق توحيد و بيان فضائل و آثار معنوي ماه رمضان است، شخص علاقمند به ديانت و حقيقت را به نسبت معرفت و کمالات روحي تحت تأثير کلمات معجز آثار خود قرار مي‌دهد تا اينکه با زبان عجز و نيازمندي و حال خشوع و آرزومندي عرض مي‌کند: اللَّهُمَّ أَسْلَخْنَا بِانْسِلَاخِ هَذَا الشَّهْرِ مِنْ خَطَايَانَا، وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَيِّئَاتِنَا، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَسْعَدِ أَهْلِهِ بِهِ، وَ أَجْزَلِهِمْ قِسْماً فِيهِ، وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّاً مِنْه ، يعني: بار خدايا، به گذشتن ماه رمضان، گناهان ما را به کلي محو فرما و با بيرون شدن اين ماه سيئات و بديهاي ما را از ما بيرون ببر. خدايا به فضل خود ما را در زمرۀ نيکبخت‌ترين اهل اين ماه قرار بده و از جمله ثوابکاران اين طايفه محسوب بفرما. خدايا گناهان پنهان ما را بيامرز و معاصي آشکار ما را ببخش.
در خاتمه اين عرايض و ترجمه قسمتي از دعاي وداع ماه رمضان از درگاه قادر متعال درخواست داريم که عموم علاقمندان به معرفت و خداشناسي را در اين آخر ماه رمضان مشمول دعاهاي حضرت سجّاد قرار دهد.
وَ السَّلامُ عَلَيکُم وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَکاتُه