بیژن بیدآباد . عضو اسبق پژوهشکده پولی و بانکی
دیروز رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد که صدهزار سکه پیش‌فروش‌شده به بانک مرکزی مرجوع شده‌اند. حال جای سوال دارد که چرا در ظرف مدت کوتاهی تعدادی از سرمایه‌گذاران در پیش‌فروش سکه‌ها از تصمیم خود انصراف داده‌اند. بازارهای ارزی و سکه از ساختارهای اقتصادی کشور سیگنال دریافت می‌کنند و تنظیمات آنها بر اساس میزان درآمدهای ارزی کشور و تجارت خارجی است. انتظارات فعالان این بازار همواره نوسان قیمت را ایجاد می‌کند. برخی بر این گمان‌اند که بهبود روابط سیاسی ایران و آمریکا تحقق پیدا خواهد کرد و در نتیجه تحریم‌ها حذف و توان ارزی کشور افزایش خواهد یافت. برخی دیگر بر این باورند که همان‌گونه که مذاکرات 1+5 مدت‌هاست به طول انجامیده و ثمره جدی نداشته است، مذاکرات با آمریکا نیز به همین منوال خواهد بود. این دو طیف انتظارات، سبب شد تا نوسانات قیمت به گونه‌ای غیرقابل پیش‌بینی تبدیل شود. از سوی دیگر سخنان رییس‌ قوه مجریه در ارتباط با بودجه انبساطی سال آتی و تداوم پرداخت‌های یارانه‌ای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها و پرداخت‌های عیدانه که همگی میزان قابل توجهی پایه پولی و حجم نقدینگی در کشور را افزایش می‌دهند، چشم‌انداز روند افزایش قیمت‌ها تا سال آینده را ترسیم می‌کند. آنچه که مسلم است اینکه حتی اگر روابط سیاسی ایران و آمریکا بهبود یابد و تحریم‌ها حذف شود، طرح هدفمندسازی یارانه‌ها به خودی خود روند قیمت‌های ساختاری ارز و سکه در سال آتی را افزایش خواهد داد. اما باید توجه داشت که بهبود روابط سیاسی منجر به کاهش نوسانات حول‌وحوش قیمت‌های ساختاری می‌شود. سال آتی سال مهمی از نظر اقتصادی برای کشور است. سیاست‌های اتخاذشده دو دولت لااقل در سه‌ماهه اول سال به گونه‌ای است که پرداخت‌های نقدی منجر به افزایش قیمت‌ها در سه فصل بعد خواهد شد زیرا مدتی زمان می‌برد تا آثار افزایش نقدینگی ناشی از بودجه انبساطی دولت به اقتصاد منتقل شود. از سوی دیگر وقوع انتخابات در سال آینده و چالش‌های سیاسی احتمالی می‌تواند منجر به افزایش ریسک‌های مختلف در اقتصاد شود. این افزایش ریسک هم افزایش قیمت‌ها را به دنبال خواهد داشت. از این بابت است که بسیاری از خریداران سکه نتوانسته‌اند در خرید خود به قطعیت در تصمیم‌گیری برسند. آنها با دو راه مواجه بودند؛ اول اینکه به تصمیم اولیه خود پایبند بمانند و سکه‌ها را نگه دارند یا اینکه با ارجاع آنها به بانک پول خود را پس بگیرند. با توجه به دلایلی که عنوان شد، دسته‌ای از سرمایه‌گذاران نفع خود را درآن دیدند که از ادامه سرمایه‌گذاری انصراف دهند و سکه‌هایی را که هنوز تحویل نگرفته‌اند، به سیستم بانکی بازگردانند.