ماجرای یک سئوال و یک استعفا در مجلس ولایت

 

فرشید آل داوود
جرس: علی مطهری استعفا داد و درنهایت تلویحا رهبری نظام را به علت دخالت هایش در امور مجلس نشانه گرفت؛ آیت الله خامنه ای نیز در کرمانشاه به ادعاهای او پاسخ داد. این در حالی است که علی لاریجانی برای شرکت در اجلاس بین المجالس به سوئیس رفته و اعضای هئیت رئیسه مجلس می گویند تا او برنگردد بررسی استعفای او در دستور کار مجلس قرار نخواهد گرفت.

 

علی مطهری از ابتدا دل خوشی از اصولگرایان نداشت . به نظر می رسید که او از کلیشه های گفتاری جماعت اصولگرا به تنگ آمده و دنبال راهی برای نقد تهاجمی آنهاست. دقیقا شبیه کاری که افروغ در مجلس هفتم انجام می داد با این تفاوت که افروغ در نهایت به بزرگراه اصولگرایان وصل می شد اما علی مطهری در بیشتر مواقع خلاف خط مشی اصولگراها عمل کرده است.

برادر همسر علی لاریجانی سرانجام پس از بارها تهدید به استعفا، چهارشنبه گذشته در اعتراض به عدم تحقق سئوال از احمدی نژاد و برخی تخلفات اقتصادی دولت از ادامه نمایندگی مجلس هشتم استعفا داد.
دولتی ها او را نمک خورده و نمکدان شکن می نامند چرا که با سفارش محمود احمدی نژاد در لیست انتخاباتی جبهه متحد اصولگرایان برای مجلس هشتم قرار گرفت و پس از آن به منتقد جدی وی تبدیل شد.

ماجرای یک سئوال

طرح سئوال از رئیس دولت 5 تیرماه با صد امضاء توسط علی مطهری از طراحان اصلی این سئوال، به هیئت رئیسه مجلس تقدیم شد. این طرح طبق آئین نامه داخلی مجلس با امضای یک چهارم نمایندگان یعنی 73 نفر قابل طرح بود اما در سیر اتفاقات برخی از نمایندگان به صورت پنهانی امضاهایشان را پس گرفتند.

با تعلل هیئت رییسه و لابی دولت رفته‌رفته از تعداد امضای نمایندگان كاسته و به زیر 70 امضا رسید بطوری که طرح سئوال منتفی شد. با این حال روایت دیگری به نقل از برخی نمایندگان مطرح شد مبنی بر این كه هیچ‌كس امضای خود را پس نگرفته و این بازی هیئت رییسه است. تا اینکه محمدرضا باهنر اواخر شهریور ماه خبر داد كه طرح سئوال به دلیل عدم حد نصاب لازم از دستور كار مجلس خارج شده است. بلافاصله علی مطهری به این مساله واکنش نشان داد و مدعی شد كه افرادی که انصراف داده اند، تحت فشار هیئت رئیسه امضای خود را پس گرفته‌اند.

مطهری همان زمان تهدید کرد اگر هیئت رئیسه به این روش خود در رابطه طرح سؤال ادامه دهد از نمایندگی مردم تهران در مجلس استعفا خواهد داد و سر انجام در اعتراض به عدم اعلام وصول سئوال از رئیس جمهور توسط هیئت رئیسه مجلس در اعتراض به عدم وصول این طرح از سوی هیئت رئیسه مجلس متن استعفای خود را تقدیم هیئت رئیسه مجلس کرد.

مطهری تاکید کرد وقتی امکان استیفای حقوق موکلان خود را ندارد بهتر است از این سمت استعفا دهد.
استعفایی که شایعه نمایشی بودن آن بر سر زبانها افتاد اما علی مطهری تاکید کرد که در این موضوع جدی هستم و معتقدم باید به آیین‌نامه مجلس عمل کرد.

مدتهاست می خواهند سئوال کنند!

ظاهرا طرح سئوال از احمدی نژاد از قدمتی طولانی تر برخوردار بوده و صرفا منحصر به تخلفات اقتصادی دولت نیست. آنگونه که تقی رهبر گفته، مطهری از قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها قصد طرح این سئوال را داشته اما آن را به پس از اجرای این قانون موکول کرده بود.

رهبر تصریح کرد: حتی بعد از گذشتن آن زمان، بنده هم طرح سئوال از احمدی نژاد را امضا کردم. چراکه ما الزامی نمی‌بینیم که ایشان از این موضوع صرف‌نظر کنند. عده‌ای دیگر از نمایندگان هم طرح سئوال از احمدی نژاد را امضا کرده‌اند.

این عضو فراکسیون اصولگرایان حتی پا را فراتر نهاده و با بیان اینکه در حال حاضر هیچ مشکلی برای طرح سئوال ازاحمدی نژاد نیست، ادعا کرد: حتی مقام رهبری هم در دیدار خود با نمایندگان به این موضوع تصریح کردند که سئوال و استیضاح حق نماینده است و در حال حاضر هم هیچ مانعی برای طرح سئوال نیست ضمن اینکه این سئوال و جواب‌ها می‌تواند برای مردم و نمایندگان هم مفید باشد.

سابقه استعفا در مجلس

با این حال پدیده استعفا در مجلس همواره وجود داشته و غیر از تهدید به آن جنبه عملی نیز به خود گرفته است. استعفای جمعی 139 نماینده در مجلس ششم که سه مورد از این استعفا در مورد فاطمه حقیقت​جو، علی مزروعی و محسن آرمین تصویب شد.

اما مجلس هفتم بدون استعفا بود و فقط افروغ تهدید به آن کرد. در مجلس هشتم ابتدا روح الله حسینیان در اعتراض به ابقای علی​اکبر محتشمی​پور به عنوان یک چهره اصلاح طلب و حامی یکی از سران جنبش سبز در ریاست کمیته دفاع از ملت فلسطین استعفا داد که با پادرمیانی علی لاریجانی و برکناری محتشمی​پور منتفی شد؛ و سپس نمایندگان زاهدان به خاطر انفجار انتحاری در این شهر استعفا دادند که با آن نیز موافقت نشد.

در این مدت چند مورد استعفای نمایشی نیز وجود داشته که از جمله آنها استعفای نماینده شهریار، استعفای دسته جمعی نمایندگان خوزستان و چهارمحال بختیاری و نمایندگان آبادان و ایلام با دلایل صنفی و محلی بوده که هیچگاه جنبه عملی به خود نگرفت و در حال حاضر نیز استعفای علی مطهری در دستور کار مجلس قرار نگرفته است.

انتقاد از رهبری

علی مطهری در خصوص قتل هاله سحابی پیشتر گفته بود، وزارت اطلاعات گفته یک سی دی هست که نشان می دهد خودش غش کرده و فوت کرده اما من قانع نشدم و تا سی دی را نبینم قانع نمی شوم.

وی همچنین در رابطه با اختلاس اخیر با وجود درخواست رهبری برای کش ندادن ماجرا گفته بود گفت: اطلاع‌رسانی کامل و روشن تا حد زیادی اعتماد عمومی را برمی‌گرداند.
وی همچنین در کنایه ای گفته بود: نمی‌توان گفت ان‌شاءلله همه خوبند !

مطهری معتقد است اصولگرایان به بهانه شرایط خاص هر اصلاحی را مسدود می کنند.
وی در گفتگویی از بازگشت خاتمی به عرصه سیاسی دفاع کرده و دیدار برخی نمایندگان با خاتمی را کار خوبی دانسته بود که در جهت رهنمود رهبری مبنی بر جذب حداكثری و دفع حد اقلی انجام شده است.

فرزند آیت الله مطهری گفته بود: آقای خاتمی به رفتار خشونت آمیز بعد از انتخابات با معترضان انتقاد داشتند كه رهبری هم به برخی موارد آن اشاره كردند و خواستار رسیدگی و اصلاح فوری شدند. لذا اتهامی متوجه ایشان نیست. شروط ایشان هم شروط عادلانه​ای است. تعیین تكلیف سریع​تر زندانیان سیاسی، اجرای كامل قانون اساسی و انتخابات آزاد همیشه مورد توجه نظام جمهوری اسلامی بوده است.

وی همچنین با انتقاد تلویحی از نقش رهبری در شئون مجلس گفته بود مجلس به شاخه دفتر رهبری تبدیل شده و اگر مجلس هفتم و هشتم به وظیفه خود عمل می‌کرد، «پدیده» احمدی‌نژاد ظهور نمی‌کرد.

علی مطهری اظهار داشته بود: “مشی محمود احمدی‌نژاد را تا آنجا که از اختیاراتش استفاده می‌کند و در مقابل احکام حکومتی نمی‌ایستد بیشتر از مجلسی‌ها که مدام منتظر «ندای» رهبر یا دفتر رهبری هستند، می‌پسندد.”
وی در همین راستا گفته بود، سئوال پیاپی از دفتر رهبری برای انجام هر کاری، با فلسفه ولایت فقیه جور در نمی آید و حتی مزاحمت برای رهبری است.

سایت آینده نیوز نیز در مطلبی که بلافاصله آن را از روی خروجی سایت خود حذف کرد به نقل از علی مطهری آورده بود: اینجانب نامه‌ای را حدود یک ماه پیش برای رهبری ارسال داشتم و از ایشان تقاضا کردم که دست مجلس را در موضوع سئوال از رئیس جمهور باز بگذارند. تا کنون پاسخی نیامده و سکوت ایشان را دلیل رضایت و لااقل بی نظری می‌دانم!

به نظر می رسد جهت گیری های مستقیم و غیرمستقیم وی در نقد رهبری نظام حاکی از آن است که مطهری دخالت های رهبر جمهوری اسلامی در امر نظارت نمایندگان را اشتباه می داند؛ یا دست کم، با نوع نگاه اکثریت مجلس، در معطل ماندن همه چیز به «گوشه چشم رهبری» همدل نیست. گرچه به نظر می رسد مجبور می شود در پوشش ولایتمداری توپ را به زمین اصولگرایان و تلقی های نادرست آنها بیندازد اما درنهایت وی از اینگونه مداخلات ابراز ناراضی می کند.

واکنش رهبری به اظهارات علی مطهری

علیرغم این موضوع رهبری عصر یکشنبه در اظهاراتی در جمع دانشجویان کرمانشاهی گفت: در شرايط فعلي نظام سياسي كشور ، رياستي است و رييس جمهور با انتخاب مستقيم مردم برگزيده مي شود كه شيوه خوب و موثري است اما اگر روزي در آينده احتمالا دور ، احساس شود كه نظام پارلماني براي انتخاب مسئولان قوه مجريه بهتر است هيچ اشكالي در تغيير ساز و كار فعلي وجود ندارد.

آیت الله خامنه ای سعی کرد رسما خود را از هرگونه دخالت در امور دیگر قوا که علی مطهری اخیرا آن را مطرح کرده بود مبرا کند و با اشاره به سخنان برخي (اشاره به اظهارات علی مطهری) در مورد اينكه فلان مسئله بدون نظر رهبري تصميم گيري نمي شود، افزود : مسئولان قوه مجريه – نمايندگان مجلس ، مسئولان قوه قضاييه ، با اختيارات كامل و قانوني ، وظايف خود را انجام مي دهند و ممكن است تصميماتي بگيرند كه رهبري با آن مخالف باشد اما رهبري نه حق دارد نه مي تواند و نه قادر است كه در اين مسائل دخالت كند مگر در جايي كه اتخاذ سياستي، به كج شدن راه انقلاب منجر مي شود كه طبعا در اين هنگام به مسئوليت هاي خود عمل خواهد كرد.

مجلس هنوز بچه است !

علی مطهری در حاشیه جلسه یکشنبه در باره آخرین وضعیت استعفایش گفت: استعفای بنده یک استعفای واقعی است و به هیچ عنوان ژست سیاسی نیست. پشت پرده این استفعا موضوع خاصی نیست من همه راه ها را برای به جریان انداختن سئوال از احمدی نژاد رفته ام اما به جایی نرسیده ام، آخرین ابزار نیز استعفا بود.

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس افزود: به طور طبیعی موضوع استعفا را مطرح کردم و آماده پذیرش نتیجه آن هستم. چه مجلس به استعفا رای دهد و بنده از نمایندگی برکنار شوم و چه رای ندهد و همچنان نماینده باقی بمانم چرا که به کاری که انجام داده ام ایمان دارم. بنده معتقدم رویه مدیریتی مجلس رویه درستی نیست و به رویه هیئت رئیسه و رئیس مجلس ایراد دارم.

مطهری بازهم در اظهاراتی که خطاب آن به رهبری بود گفت: مجلس باید رشد کند ممکن است مجلس در برخی امور اشتباه کند ولی باید دست مجلس باز گذاشته شود تا نمایندگان با آزمون و خطا رشد کافی پیدا کنند، نمایندگان نباید در این امر مورد امر و نهی قرار گیرند بلکه باید دست آنها را باز گذاشت تا در حیطه اختیارات قانونی رشد سیاسی – اجتماعی پیدا کنند تا در مجموع مجلس ارتقا کند.

همه چیز در دست لاریجانی

در همین حال عضو هیئت رئیسه مجلس یکشنبه گفت: طبق دستور لاریجانی، با علی مطهری نماینده تهران برای انصراف وی از استعفایش از نمایندگی مجلس صحبت کردم اما او منصرف نشد.

محمد دهقانی نماینده طرقبه و چناران از آنجایی که نامه استعفای یک نماینده طبق قانون باید به رئیس مجلس ارائه شود، از این رو این نامه در حال حاضر اهمیتی ندارد.
وی افزود: بنده این نامه را به لاریجانی دادم اما او قبول نکرد ، قانوناً زمانی استعفا قابل پیگیری است که نامه استعفا تحویل رئیس مجلس شود و رئیس مجلس نیز در صحن علنی اعلام کند.

دهقانی همچنین خبر داد که طرح سئوال از احمدی نژاد در اختیار باهنر قرار گرفته است. وی افزود: به نظر بنده افرادی هم که طرح سئوال از رئیس جمهور را امضا کرده‌اند، در شرایط فعلی با مطرح شدن آن موافق نیستند و نمایندگان هم‌اکنون برخی مصالح را در نظر می‌گیرند و خودشان تشخیص می‌دهند که چه زمانی طرح سئوال از رئیس جمهور مطرح شود ، اینکه مطهری طرح سئوال از رئیس جمهور را پیگیری می‌کند به معنای آن نیست که اختیار امضاکنندگان این طرح در دست مطهری است و باید مطهری با باهنر صحبت کند و اگر معلوم شد که امضاکنندگان طرح سئوال از رئیس جمهور همچنان به امضای خودشان پایبند هستند، ما اصراری نداریم که قانون زیر پا گذاشته شود.

سیدشهاب الدین صدر هم که برای ساعاتی ریاست جلسه را بر عهده گرفته بود گفت: نماینده مستعفی باید استعفای مدلل خود را به رئیس مجلس ارائه کند و رئیس مجلس نیز باید آن را در دستور کار قرار دهد.
وی در خصوص در دستور کار قرار دادن استعفای مطهری گفت: آن وظایفی که مربوط به رئیس جلسه است، در قانون مشخص است لذا این مسئله نیز مربوط به رئیس مجلس است، نه رئیس جلسه.