Search
Close this search box.

نورعلی تابنده؛ از وکیل و سیاستمدار تا درویش

Dr Noor Ali Tabande 2 1منبع: بی‌بی‌سی فارسی

سال‌هاست که عنوان «قطب دراویش گنابادی» دیگر مشخصه‌های او را تحت‌الشعاع قرار داده است. نورعلی تابنده دکترای حقوق دارد و وکالت چهره‌های سیاسی مغضوب دو حکومت را به عهده داشته است. او همچنین عضو کمیته «جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران» بوده و مقاله‌های انتقادی می‌نوشته، اما از این فعالیت‌های او در سال‌های اخیر کمتر یاد می‌شود.

آقای تابنده سال‌ها با نیروهای ملی-مذهبی و نهضت آزادی نزدیک بود و از جمله امضاکنندگان نامه مشهور ۹۰ امضایی به اکبر هاشمی رفسنجانی بود که به دلیل امضای همین نامه بازداشت شد و ۸ ماه زندانی بود. همسر او در همین دوره درگذشت.

نورعلی تابنده مطالبی نیز در نشریه «جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران» می‌نوشت که از جمله آن‌ها مطلبی در رد نظریه ولایت فقیه بود. این مقاله که از جمله موضوعاتی بود که در بازجویی‌هایش مطرح شده بود.

فرهاد بهبهانی، یکی از امضاکنندگان نامه ۹۰ امضایی که بازداشت شده بود در کتاب «در مهمانی حاجی آقا» شرح داده که بازجویش گفته که درباره این مقاله با نورعلی تابنده بحث کرده و شیوه پیروی دراویش از «قطب» خود را عملاً شبیه اطاعت از ولی فقیه توصیف کرده است.

نورعلی تابنده پیش از انقلاب سال ۵۷ به پذیرفتن وکالت چهره‌های انقلابی مشهور بود و از جمله وکالت آیت‌الله پسندیده، برادر آیت‌الله خمینی و آیت‌الله طاهری را به عهده داشت که بعد‌ها امام جمعه اصفهان شد.

او به دلیل وکالت همین پرونده‌ها در بین چهره‌های سیاسی مشهور شده و آوازه‌اش پیچیده بود.

نورعلی تابنده در خاطره‎‌ای می‌گوید که آیت‌لله منتظری پس از آزادی از زندان به او گفته است که «شما‌‌ همان تابنده‌ای که وکالت می‌کند، هستی؟ من شما را تا حالا ندیده بودم ولی تعریفتان را از آقای طالقانی خیلی شنیده‌ام».

او پس از انقلاب سال ۵۷ نیز وکالت پرونده افراد مغضوب در حاکمیت جدید را به عهده می‌گرفت و ازجمله از سوی عباس امیرانتظام به‌عنوان وکیل به دادگاه معرفی شد.

نورعلی تابنده در جوانی پس از کسب مدرک لیسانس حقوق از دانشگاه تهران به پاریس رفته و در دانشگاه پاریس دکترای حقوق خود را به پایان رسانده بود و پیش از انقلاب در دادگستری و وزارت خارجه سمت‌هایی به عهده داشت.

او پس از انقلاب سال ۵۷ مدت کوتاهی در دولت مهدی بازرگان معاون وزیر ارشاد و معاون وزیر دادگستری بود.

گروهی از ناظران، فعالیت‌های سیاسی آقای تابنده را دلیلی بر آن دانسته‌اند که جایگاه «قطب دراویش گنابادی» با تأخیر به او منتقل شود.

آقای تابنده پس از کسب عنوان «قطب دراویش گنابادی» نیز در برخی از موضوعات سیاسی فعال بود و در مراسم بزرگداشت چهره‌های ملی-مذهبی شرکت می‌کرد.

او درانتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ از مهدی کروبی حمایت کرد. البته آقای تابنده اعلام کرد که «درویش در سیاست دخالت نمی‌کند»، اما «اکنون و در این برهه شرایط استثنائی حاکم است… این بار به طور استثنا کسی نامزد است که فریادرس ما بود».

اشاره‌ی آقای تابنده به اعتراض‌هایی بود که آقای کروبی در سال ۱۳۸۶ به آزار دراویش کرده بود. در میان چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب، آقای کروبی تنها کسی بود که در نامه‌هایی به مقامات مسئول از جمله وزیر اطلاعات وقت و مراجع تقلید به تخریب حسینیه‌ی دراویش گنابادی و آزار آن‌ها انتقاد کرده بود.

نورعلی تابنده در پیام تسلیتی به مناسبت درگذشت آیت‌لله منتظری نوشت که «پایه اولیه در سلوک عرفانی، شریعت و احکام شریعت است که آن شادروان بهترین مدرس این مرحله بود. حبّ و بغض او لله و فی‌لله بود. در سلوک خود سعی داشت همه موانع را مرتفع کند حتی در این اواخر لباس خاص را هم مزاحم دانست».

روند تخریب حسینیه‌ها و بازداشت دراویش گنابادی از سال‌های ابتدایی ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد شدت گرفته بود و سال ۸۷ تعدادی از دراویش گنابادی درمقابل مجلس تجمع کردند و نورعلی تابنده آن روز را به‌عنوان روز درویش نامگذاری کرد.

در روزهای اخیر، درگیری نیروهای امنیتی با تعدادی از دراویش به دلیل حضور این نیرو‌ها در اطراف خانه‌ی نورعلی تابنده خبرساز شده است.

برخی از تحلیلگران، برخورد با دروایش را به معنای تحمیل هزینه‌ی بی‌مورد به جمهوری اسلامی دانسته‌اند، اما عده‌ای دیگر معتقدند که حکومت جمهوری اسلامی از دراویش به دلیل داشتن تشکیلات منسجم و ساختاری که می‌تواند هوادارانش را سازماندهی کند هراس دارد.

احسان مهرابی – روزنامه‌نگار