ریشه اخلاق در ساختارهای مغزی است؟
افزایش فعالیت سیستم پاداش مغز در افراد با سطح بالای استدلال اخلاقی
مطالعهای جدید از پژوهشگران پنسیلوانیا سرنخ‌هایی از تفاوت‌های فردی در زمینه‌ی رشد اخلاقی فراهم آوردند. بر اساس مطالعهای جدید از محققان مدرسهی پزشکی پرلمان، مدرسهی وارتون دانشگاه پنسیلوانیا، دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای چین و Charité Universitätsmediz برلین آلمان، افرادی که از سطح بالایی از استدلال اخلاقی برخوردارند هم در حالت استراحت و هم در طول انجام یک فرآیند ریسک زنجیره‌ای و تصمیمگیری، در سیستم پاداش فرونتواستریتال (بخشی از مدار پاداش مغز) مغزشان افزایش فعالیت مشاهده می‌شود.
به گزارش نوروسافاری به نقل از سایت خبری دانشگاه پنسیلوانیا، یافته‌های این مطالعه که در ماه جاری در Nature, Scientific Reports منتشر شده است، ممکن است به محققان برای فهم تفاوت‌های کارکردی مغز افرادی که در سطوح متفاوتی از استدلال اخلاقی قرار دارند کمک کند؛ و این که چرا افراد با سطح بالایی از استدلال اخلاقی، با احتمال بیشتری، بر اساس قواعد و اصول اخلاقی پیشرفته‌تر، در رفتارهای نوع دوستانه از جمله انجام خدمات اجتماعی یا کمک به خیریه‌ها شرکت می‌کنند.
این پژوهش به مراحل رشد اخلاقی لارنس کولبرگ اشاره می‌کند که در آن افراد در طول پروسه‌ی رشد توانایی‌های شناختیشان، از مراحل متفاوت استدلال اخلاقی گذر می‌کنند. بر اساس گزارش این محققان، تئوری کولبرگ بر این دلالت دارد که افرادی که در سطح پایینی از استدلال اخلاقی قرار دارند تمایل دارند که در ابتدا موضوعات اخلاقی را بر اساس علایق فردی و تبعیت از قانون قضاوت کنند در حالی‌که افرادی که در سطوح بالاتری از استدلال اخلاقی هستند، موضوعات اخلاقی را بر اساس اصول عمیق‌تر و ایده‌آل‌های مشترک قضاوت می‌کنند.
یافته‌های پژوهشگران پیشین نشان داده است که بین سطوح بالای استدلال اخلاقی و حجم ماده‌ی خاکستری رابطه وجود دارد و این تاییدکننده‌ی پیوند مهم بین ساختار مغزی و استدلال اخلاقی می‌باشد. این پژوهش اخیر رابطه‌ی بین استدلال اخلاقی و عملکرد مغز را مورد مطالعه قرار داده است. در این مطالعه محققان در جستجوی این هستند که آیا شکلگیری استدلال‌های اخلاقی با عملکرد مغز مرتبط هست یا خیر.
برای پاسخ به این پرسش، آنها استدلال اخلاقی را در نمونه‌ی بزرگی شامل بیش از ۷۰۰ نفر از دانشجویان MBA وارتون مورد آزمون قرار دادند و فعالیت سیستم پاداش مغز را در زیرگروهی شامل ۶۴ نفر از دانشجویان در حین انجام یک عمل و بدون آن مورد مشاهده قرار دادند. بر طبق نظر هنگی رائو استادیار محقق تصویربرداری شناختی در نورولوژی و روانپزشکی از مدرسهی پزشکی پرلمان و نویسنده‌ی ارشد پژوهش، تفاوت‌های فردی قابل ملاحظه‌ای در شکلگیری سطوح اخلاقی و عملکرد مغزی در این گروه (با افراد تقریباً همگن) از افراد دانش‌آموخته‌ی MBA وجود دارد.
رائو می‌گوید: «در ادبیات پژوهشی، به اثبات رسیده است که سیستم پاداش مغز در قضاوت اخلاقی، تصمیمگیری و رفتارهای نوعدوستانه مشارکت دارد؛ اما این که آیا عملکرد سیستم پاداش مغز می‌تواند تحت تأثیر سطوح رشد اخلاقی قرار بگیرد ناشناخته مانده است. این اولین پژوهشی است که اثر سطوح استدلال اخلاقی را در فعالیت سیستم پاداش مغز نشان می‌دهد. یافته‌های این مطالعه، نگرشی جدید در مورد بررسی زیرساخت‌های بالقوه، در سطح نورونی و اساس مکانیزم‌های روانشناسی، برای درک بهتر تفاوت‌های فردی در رشد اخلاقی را در اختیار محققان می‌گذارد.»
یافته‌ها حاکی از افزایش فعالیت در سیستم پاداش مغزی افرادی است که از سطوح بالای استدلال اخلاقی برخوردارند. این نتایج نشان‌دهنده‌ی اهمیت وجود انگیزه (نیت) مثبت نسبت به دیگران، بیش از انگیزه‌های خودخواهانه در رشد استدلال اخلاقی است. این یافته‌ها از نظریه‌ی کولبرگ نیز حمایت می‌کنند، که سطوح بالاتر استدلال اخلاقی به ارتقا و تمرکز بر دیگران (این کار را انجام بده به این دلیل که درست است) بیش از بازداری (پرهیز) و تمرکز بر خود (این کار را انجام نده به این دلیل که غلط است) گرایش دارد.
مطالعات آینده در زمینه اخلاق و مغز
دیانا روبرتسون، جیمز تی ریادی استاد مطالعات حقوقی و اخلاق تجاری در مدرسهی وارتون و یکی از همکارانش در این مطالعه چنین توضیح می‌دهند که «تفاوت‌های عملکرد مغزی با سطوح بالا و پایین استدلال اخلاقی مرتبط می‌باشند. این هنوز مشخص نشده است که آیا تفاوت‌های مشاهده‌شده در عملکرد مغزی علت و یا نتیجه‌ی تفاوت در سطوح استدلال اخلاقی می‌باشد. در هر صورت ما معتقدیم که عوامل پرورشی از جمله آموزش، اجتماعی‌سازی توسط والدین، تجارب زندگی و عوامل طبیعی مانند پایه‌های زیستی و تکاملی، ظرفیت ذاتی ذهن و پایه‌های ژنتیکی ممکن است در تفاوت‌های فردی رشد اخلاقی مشارکت داشته باشند.»
محققان می‌گویند که کار‌های آینده در این زمینه، می‌تواند با سنجش این مسأله ادامه یابد که چه میزان از تفاوت‌های فردی در شکلگیری استدلال اخلاقی، به تفاوت‌های موروثی یا تجربیات یادگرفته شده بستگی دارد و این که آیا آموزش می‌تواند سطح استدلال اخلاقی را در افراد ارتقا بخشد، حتی قبل از سنی که رشد ساختاری و عملکردی مغز تکمیل گردد.
ترجمه: پریا سالمی – وبسایت نوروسافاری
لینک گزارش خبری در سایت دانشگاه پنسیلوانیا:
High Moral Reasoning Associated with Increased Activity in the Human Brain’s Reward System
لینک مقاله پژوهشی در ژورنال Nature Scientific Report:
Post-conventional moral reasoning is associated with increased ventral striatal activity at rest and during task