زنوارگی در اندیشهٔ ابن‌عربی

نوشته: نزهه براضه
ترجمه: سیدناصر طباطبایی
انتشارات گام نو

zanvaregi ebne arabi 96در دهه‌های اخیر، مطالعات و پژوهش‌هایی درباره اندیشه ابن‌عربی صورت پذیرفته و پژوهشگران توانسته‌اند به بخشی از دایرة‌المعارف اندیشه او دست یابند، اما با‌وجود این توجه، هنوز پژوهش‌ها در این زمینه در آغاز راه است.

 منظومه‌ فکری ابن‌عربی بر اساس معرفت ذوقی و قلبی شکل می‌گیرد و به این اعتبار تنها به «عقل» محدود نمی‌شود و «عشق» را یکی از راه‌های شناخت معرفت می‌پندارد. و بر این اساس اندیشه ابن‌عربی را بر سه پایه استوار می‌کنند؛ «حقیقت محمدی»، «انسان کامل» و «زنوارگی». از آنجا که پیروان ابن‌عربی و پژوهشگران متقدم و معاصر به دو مسأله نخست پرداخته‌اند، «زنوارگی» هنوز در منظومه فکری ابن‌عربی به خوبی معنا نشده است، هرچند که هانری کربن این اصل را در اندیشه او بررسی کرده است. اما عواملی که ابن‌عربی را بر آن واداشت تا به موضوع زنوارگی و مردوارگی آن هم با عمق و فراگیری بپردازد، چیست؟ این پرسشی است که مؤلف در کتاب حاضر در مقام ‌پاسخگویی آن برمی‌آید.

 تکیه به عشق به‌عنوان منبع وجود و راه معرفت، به ابن‌عربی این مجال را می‌دهد تا دیدگاهی متمایز درباره انسان ارائه دهد که بر اساس ارجاع حقیقت انسان به زنوارگی و انفعال استوار است. به اعتقاد او اختلاف میان زنوارگی و مردوارگی به طبیعت بشری ثابت متعلق نیست بلکه به مقامات معرفتی بستگی دارد به این معنا که به عقلیات و رفتارهای فرهنگی تعلق دارد. این اثر دربردارنده هشت فصل با عناوین؛ مردوارگی و زنوارگی، انسان، مردی و زنانگی؛ دو مقام روحی، زنان نیمه دیگر مردان هستند، احکام مردوارگی، جمع و فرق میان زن و مرد، زن‌دوستی و میراث پیامبری، آینه یا حضرت زنوارگی از دیدگاه ابن‌عربی است.

منبع: روزنامه ایران