رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ رم: منظومه «خسرو و شیرین» نظامی با عنوان ایتالیایی

(خسرو و شیرین: عشق و خرد در ایران باستان؛ Khosrow e Sirin: Amore e saggezza nella Persia antica) توسط خانم پروفسور دانیِلا مِنِگینی (Daniela Meneghini)؛ استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کافوسکاری (Cà Foscari) ونیز به زبان ایتالیایی ترجمه گردیده و در سال ۲۰۱۷ م. توسط انتشارات Ariele به چاپ رسیده و با قیمت ۲۴ یورو روانه‌ی بازار نشر ایتالیایی‌زبان گردیده است.

 در آغاز این نشست، اکبر قولی؛ رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا، پس از تقدیر از مترجم ایتالیایی منظومه «خسرو و شیرین» و قرائت‌کنندگان اشعار، طی سخنانی بیان داشت: نظامی (۱۲۰۹-۱۱۴۱) در گنجه که در عصر وی، بخشی از ایران محسوب می‌گردید و در حال حاضر در جمهوری آذربایجان واقع است، تولد و وفات یافت… سرکار خانم دانیِلا مِنِگینی… نگارنده‌ی یکی از معتبرترین کتب دستورزبان فارسی به ایتالیایی می‌باشد؛ و تخصص و تسلط وی به تاریخ ادبیات ایران؛ به ویژه در عصر سلجوقی؛ عصری که نظامی در آن می‌زیسته، به ترجمه‌ی وی از منظومه خسرو و شیرین عمقی بخشیده که از عنوان ثانوی این برگردان؛ یعنی (عشق و خرد در ایران باستان) نیز برمی‌آید. این رویکرد به چرخشی در مطالعات ایران‌شناسی در ایتالیا مربوط است که … این مطالعات را به زبان و ادبیات فارسی محدود ننموده و به آن عمقی فرهنگی می‌بخشد.

در ادامه، سخنران بعدی خانم پروفسور مِنِگینی ضمن معرفی اجمالی اثر، به ترجمه‌های فرانسوی و روسی آن اشاره نموده و با تأکید بر این که این اثر به زبان آذری نیز ترجمه گردیده؛ به اختلاف نظرها در خصوص آذری یا ایرانی خواندن نظامی اشاره و وی را شاعری جهانی ارزیابی کرد.
وی در ادامه با اشاره به عنوان فرعی این برگردان؛ یعنی «عشق و خرد در ایران باستان» خاطرنشان ساخت که این عنوان حسب ناشناخته بودن این اثر برای مخاطب ایتالیایی‌زبان برگزیده شده تا “عاشقانه” بودن منظومه را معرفی نموده و خاطرنشان سازد که این عشق در عین حال متضمن معنای نمادین کمال از ظلمت به نور و آگاهی نیز است.

 در ادامه بخش‌هایی از منظومه “خسرو و شیرین” توسط دکتر ابوالحسن حاتمی؛ مدیر انجمن مردم بنیاد الفبا شهر رم و همسر ایشان خانم دکتر گائودیا شاکّا Gaudia Sciacca به زبان‌های فارسی و ایتالیایی قرائت شد که با استقبال پرشور حضار مواجه گردید.

 خانم پروفسور مِنِگینی از رهگذر تفسیر ابیات قرائت‌شده، تلاش نمود تا ویژگی ساختاری و مفهومی این منظومه را معرفی نماید و خاطرنشان ساخت که این منظومه یکی از قدیمی‌ترین آثار ادب فارسی است که قهرمان آن یک زن است؛ زنی که در عین حال مروج هنجارهای اخلاقی نیز است. وی در خاتمه، با اشاره به دشواری‌های ترجمه‌ی منظومه‌ای نظیر «خسرو و شیرین» بر تلاش خویش جهت ارائه‌‌ی ترجمه‌ای وفادار به متن تأکید نمود.

 شایان ذکر است که در سال ۲۰۱۲ م تندیسی از نظامی در محل ویلّا بورگِزِه (Villa Borghese) شهر رم نصب و با حضور مقامات جمهوری آذربایجان و شهرداری رم رونمایی گردید که در شناسنامه‌ی آن؛ بدون اشاره به پارسی‌گو بودن نظامی، وی شاعری آذربایجانی معرفی گردیده بود. این امر در آن زمان با مخالفت گسترده‌ی ایرانیان مقیم مواجه گردید که با امضاء طوماری خواستار تصحیح این شناسه شدند و این شکایت به طور رسمی نیز توسط رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا تاکنون در حال پیگیری است.

منبع: روزنامه اطلاعات