پرویز مشکاتیان، آهنگ‌ساز، موسیقی‌دان و نوازنده‌ی چیره‌دست ایرانی در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ در شهر نیشابور به دنیا آمد. علاوه بر این‌ها مشکاتیان استاد دانشگاه و پژوهش‌گر در عرصه‌ی موسیقی نیز بود. پرویز مشکاتیان مقدمات موسیقی را از سن شش سالگی نزد پدرش حسن مشکاتیان که خود استاد سنتورنوازی و همچنین آشنا با ویولن و سه‌تار بود فرا گرفت.
مشکاتیان تا پایان دوره‌ی متوسطه همچنان نزد پدر و در شهر نیشابور به آموختن موسیقی ادامه داد. او در سال ۱۳۵۳ وارد دانشکده‌ی هنرهای زیبا در دانشگاه تهران شد و به آموختن ردیف میرزا عبدالله نزد نورعلی برومند و ردیف موسیقی سنتی نزد دکتر داریوش صفوت پرداخت. پرویز مشکاتیان اولین کنسرت خود را در سن هشت سالگی و در مراسم گردهمایی دانش‌آموزان در مدرسه‌ی امیر معزی نیشابور در سال ۱۳۴۲ اجرا کرد. او پس از ورود به دانشکده‌ی هنرهای زیبا و در دوران دبیرستان مقام‌های مختلف و متعددی در زمینه‌ی موسیقی کسب کرد.
مشکاتیان نزد اساتید به‌نام همچون محمدتقی مسعودیه، عبدالله دوامی، سعید هرمزی و یوسف فروتن به آموختن موسیقی پرداخت. مشکاتیان نواختن سنتور را به صورت پیگیر و جدی در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ادامه داد که توانست در نواختن این ساز به مهارتی شگفت‌انگیز دست پیدا کند. در همین سال‌ها بود که مشکاتیان توانست کنسرت‌های متعددی را با خوانندگانی مانند پریسا و هنگامه اخوان اجرا کند.
مشکاتیان در سال ۱۳۵۶ گروه عارف را تشکیل داد. او در همین سال در آزمون باربد که به ابتکار نورعلی برومند، برگزار شد شرکت کرد و توانست به همراه پشنگ کامکار مقام اول را کسب کند و همچنین با داریوش طلایی مقام ممتاز را کسب کردند. مشکاتیان در سال ۱۳۵۶ و زیر نظر هوشنگ ابتهاج به همکاری با رادیو پرداخت که پس از واقعه‌ی ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ استعفا داد. پرویز مشکاتیان در سال ۱۳۵۷ و پس از استعفا از رادیو، مؤسسه‌ی چاووش را با همکاری هنرمندان گروه عارف و شیدا راه‌اندازی کرد و تا سال ۱۳۶۲ با این مؤسسه همکاری نزدیک داشت که محصول این همکاری، ضبط و اجرای آثار متعدد موسیقی بود. یکی از این کارهای هنری ارزشمند ساخت تصنیف «مرا عاشق» با شعر مولانا و آواز شهرام ناظری بود.
پرویز مشکاتیان از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷ به همکاری با محمدرضا شجریان پرداخت که نتیجه‌ی این همکاری آثار ماندگاری از جمله «بیداد»، «آستان جانان»، «شر عشق»، «نوا»، «دستان»، «گنبد مینا» و «جان عشاق» بود که در حافظه‌ی مردم ایران ثبت شده است. در همه‌ی این آثار پرویز مشکاتیان هم آهنگ‌ساز بود و هم نوازنده‌ی سنتور و علاوه بر این‌ها در آلبوم «سر عشق» به‌عنوان نوازنده‌ی سه‌تار نیز بود و در جان عشاق تنها به‌عنوان آهنگ‌ساز همکاری کرد.(منبع همشهری‌آنلاین) پرویز مشکاتیان در همکاری با نوازندگانی چون حسین علیزاده به‌عنوان سرپرست گروه عارف و شیدا و همچنین محمدرضا لطفی به‌عنوان سرپرست گروه شیدا توانست آثار ماندگاری خلق کند.
همکاری مشکاتیان و شجریان قطع شد و پس از این بود که مشکاتیان با هنرمندان دیگری همچون ایرج بسطامی، علیرضا افتخاری، حمیدرضا نوربخش، علی رستمیان، علی جهاندار و… به همکاری پرداخت. پرویز مشکاتیان در فستیوال جهانی موسیقی زمین که در کشور انگلستان برگزار می‌شد شرکت کرد و توانست مقام نخست این فستیوال را از آن خود کند. (همشهری آنلاین) پس از انقلاب اسلامی که خط و نشان‌کشیدن‌ها برای موسیقی شروع شد و دسته‌دسته هنرمندان از کشور کوچ کردند و آن‌هایی که ماندند نیز یا مجبور شدند ساز سکوت بنوازند و یا به شغل دیگری رو بیاورند. موسیقی سنتی هر چند بیشتر از سبک‌های دیگر موسیقی از گزند گزمه‌های موسیقی‌ستیز در امان ماند اما این نوع موسیقی نیز با محدودیت‌های فراوانی روبه‌رو شد.
پرویز مشکاتیان که خود آهنگ‌هایی در همراهی با موج مردمیِ انقلاب اسلامی ساخته بود نیز پس از مدتی توسط همین انقلابیان آزار دید. «یکی از یاران نزدیک او، برایمان از شبی تعریف کرد که مشکاتیان را هم مثل بقیه گرفته بودند. محکوم به چند ضربه شلاق شده بود نمی‌دانیم. اما شلاق‌زنِ حرفه‌ای، از دستش در رفته بود و یک ضربه اضافی هم مشکاتیان را مهمان کرده بود. تازه صحبت از قصاص و این مسائل پیش آمده بود. حاکم شرع، فرصتی به مشکاتیان داد تا آن یک ضربه را بر پشت گزمه جبران کند. مشکاتیان اما می‌گوید: من انسان هستم، و حرمت انسانیت را نگاه می‌دارم. انسان، انسان را نمی‌زند. من نمی‌خواهم قصاص کنم.» از آخرین کارهای مشکاتیان می‌توان به آلبوم «تمنا» اشاره کرد که در سال ۱۳۸۴ منتشر شد. مشکاتیان در روزهای ۶ تا ۹ آذرماه ۱۳۸۶ به‌عنوان سرپرست گروه عارف کنسرتی در تهران برگزار کرد که خوانندگی آن را حمیدرضا نوربخش به عهده داشت. در سال ۱۳۸۶ پرویز مشکاتیان در کنسرت محمدرضا شجریان شرکت کرد و موجب شد روابط این دو استاد موسیقی که سال‌ها تیره و تار بود به آشتی بگراید. زمانی مشکایتان نسبت نسبی با محمدرضا شجریان داشت و داماد او بود.
پس از این در مراسم جشن خانه‌ی موسیقی در ۲۳ مهرماه ۱۳۸۶، لوح تقدیر از فعالیت هنری مشکاتیان توسط محمدرضا شجریان به عنوان رئیس شورای عالی خانه‌ی موسیقی به او تقدیم شد. از پرویز مشکاتیان کتاب‌هایی نیز انتشار یافته است که می‌توان به «بیست قطعه برای سنتور»، «گل آئین»، «گل آوا»، «مجموعه تصانیف»، « بیداد» و «لاله بهار» اشاره کرد. از شاگردان مشکاتیان می‌توان به سپهر سرلک و سیامک آقایی اشاره کرد. از پرویز مشکاتیان که حاصل ازدواج او با افسانه‌ی شجریان، دختر محمدرضا شجریان بوده است دو فرزند به نام‌های آوا و آئین به یادگار مانده است. پرویز مشکاتیان در ۲۹ شهریورماه ۱۳۸۸ در منزلش در تهران و در سن ۵۴ سالگی بر اثر نارسایی قلبی درگذشت.
پیکر مشکاتیان در زادگاهش نیشابور و در جوار آرام‌گاه عطّار نیشابوری به خاک سپرده شد. استقبال مردمی از مراسم مشکاتیان در تهران به حدی بود که تمامی طول و عرض خیابان شهریار و نیز محوطه‌ی تالار وحدت پر از جمعیت شده بود. همچنین مراسم نکوداشتی نیز در دانشگاه تهران به مناسبت درگذشت پرویز مشکاتیان برگزار شد. زهرا رهنورد در بخش پایانی این مراسم در نکوداشت یاد مشکاتیان چنین گفت: «صحبت در مورد پرویز مشکاتیان بسیار سخت است. ما هم‌دانشگاهی بودیم و بین موسیقی‌دان‌ها و مجسمه‌سازها ارتباط‌هایی وجود داشت که باعث درک بهتر هنر می‌شد و ما می‌فهمیدیم بین حجم‌هایی که ما می‌سازیم با ملودی‌هایی که بچه‌های موسیقی خلق می‌کنند ارتباطی نزدیک وجود دارد.»
منبع: توانا