عشق مجازى:
هر كه به غير از ذات معشوق به هرچه دل بندد آن عشق، مجازى است. عشق به بهشت و طعام‌ها و شراب‌ها و زنان و شير و عسل‌هاى آن رو كردن به غير است كه از مشتهيّات نفس مى‌باشد.
دوستان زو همه لقا خواهند
در دعا زو همه رضا خواهند
(داستان‌ها و پيام‌هاى حكيم سنايى در حديقة‌الحقيقه)
رباخوار زبانهٔ آتش مى‌خورد:
مردى رباخوار از امام صادق(ع) پرسيد: چرا بايد ربا حرام باشد، آن هم ده برابر شراب‌خوارى؟
امام صادق(ع) فرمود: شراب‌خوار بخشنده‌اى است جاهل كار، اما رباخوار، پست‌فطرتى دنيا‌ساز است كه به جنگ خدا مى‌رود و در قيامت با آن مال بدنش را داغ مى‌كنند.
(داستان‌ها و پيام‌هاى حكيم سنايى در حديقة‌الحقيقه)
مرغى سپيد بر جنازهٔ جنيد:
جنيد، آن بزرگ‌مرد عارف و آن پيشرو صوفيان و حامل اسرار الهى، درگذشته بود، همه ديدند كه مرغى سپيد از آسمان، پر و بال‌زنان بر آن پيكر بى‌جان نشست، هرچه كوشيدند كه آن را برانند ممكن نشد، سرانجام آن پرنده زبان گشود و گفت: اى دينداران، اى ذوق‌ورزان و صاحبدلان، چرا مرا مى‌رنجانيد؟ مرا عشقى است بر او كه تا روزِ شمار برقرار است، اگر شما نبوديد فرشتگان و كرّوبيان، پيكر او را با خود مى‌بردند، مگر نمى‌دانيد كه صدها فرشته از تشنگى عشق انسانى چون او هر روز مى‌ميرند!
گر شود يک ذرّه از قلبش پديد
بس بود قفل دو عالم را كليد
(داستان‌ها و پيام‌هاى شيخ عطّار در مصيبت‌نامه)