«عمیق‌ترین»، «طولانی‌ترین»، «عجیب‌ترین»، «پرآب‌ترین» و «قدیمی‌ترین» از ویژگی‌هایی هستند که پروندهٔ «۱۱ قنات ایرانی» را برای جهانی شدن به یونسکو فرستادند، تا مانند ۱۹ محوطه، بنا، سایت یا اثر تاریخی که پیش‌تر شایستهٔ جهانی شدن تشخیص داده شده بودند، بار دیگر نام «ایران» ر ا در ردیف برترین‌های آثار ثبت جهانی قرار دهند.
به گزارش ایسنا، ۱۱ قنات از دل زمین در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدند، قنات‌هایی که هر کدام بر اساس یک معیار و شاخصهٔ مهم و در کنار آن به خاطر زنده و پویا بودنشان، انتخاب و به یونسکو ارسال شدند تا برای همیشه سایت‌هایی جهانی و پایدار بمانند.
از سوی دیگر، اهمیت انتخاب این محوطه‌های تاریخی آن‌قدر زیاد بود که حتی یونسکو در زمان اعلام نتایج رأی‌گیری پروندهٔ «قنات ایران» به نمایندگی از جامعهٔ جهانی اقرار کرد، «تجربهٔ ایران در مدیریت آب و بهره‌مندی از ظرفیت‌های سرزمین خشک دارای ارزش منحصر به فرد جهانی است.»
محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که در روزهای پایان چهلمین اجلاس یونسکو در استانبول به سر می‌برد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اعلام کرد: پروندهٔ «قنات ایرانی» پرونده‌ای مهم و پیچیده و دارای ساختاری زیرزمینی است که ثبت آن بسیار سخت بود، از سوی دیگر چون نام «قنات ایرانی» روی پرونده بود و برخی حساسیت‌ها در این زمینه وجود داشت، تعدادی از کشور‌ها با آن مخالفت می‌کردند که خوشبختانه با رأی بالای کشورهای دیگر، موفق به ثبت جهانی این ۱۱ قنات که سایت‌هایی تاریخی در کشور هستند، شدیم.
او با بیان این‌که «نام ایران و آوازهٔ ابداع قنات‌های ایرانی خوشبختانه همه‌جا پیچیده است، بنابراین توانستیم آن را امروز معرفی کنیم»، افزود: مهم این است که این قنات توسط مردم ایجاد شده و حفاظت و مدیریت می‌شود. از سوی دیگر کشوری به آن توجه می‌کند که روی بحث استحصال سنتی و حفظ محیط زیست تمرکز دارد، این می‌تواند ما را از شرایط بحران آب نجات دهد و به عنوان روشی همساز با طبیعت و اصول پایدار و سرزمینی مهم مورد توجه قرار گیرد.
مسئول تدوین پرونده‌های ثبت جهانی ایران تأکید کرد: با توجه به این‌که مدیریت سنتی قنات‌ها مربوط به مردم است و قنات‌ها در طول تاریخ توسط مردم ایران به وجود آمده‌اند و این دانشِ مدیریت و بهره‌گیری از آب از پیشینهٔ کهنی برخوردار بوده، بنابراین برای ایران بسیار مهم بود که «قنات ایرانی» در فهرست آثار جهانی قرار گیرد.
وی همچنین با اشاره به درگیر بودن ۶ استان کشور در پروندهٔ «قنات ایرانی» اظهار کرد: این پرونده که بزرگ‌ترین پروندهٔ زنجیره‌ای ایران و در نوع خود منحصربه‌فرد است، یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین پرونده‌های ایران در یونسکو محسوب می‌شود که با حمایت و پشتیبانی همهٔ کشور‌ها به ثبت یونسکو رسید.
او در ادامه به برگزاری بیش از ۲۰ جلسهٔ کار‌شناسان ایرانی با اعضای ایکوموس و موثر یونسکو خبر داد تا به این طریق بتوانند اشکالاتی که به واسطهٔ عدم شناخت و درک این پرونده به‌وجود می‌آید را برطرف کنند.
طالبیان همچنین با تأکید بر این‌که دو معیار از ۶ معیار فرهنگی کمیتهٔ میراث جهانی شامل «گواهی بی‌همتا» یا دست‌کم «استثنائی بر یک سنت فرهنگی» و «نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحلهٔ مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد» در فهرست میراث جهانی قرار گرفت، این پرونده را یکی از قوی‌ترین پرونده‌های نشست دانست که مورد توجه اکثریت اعضاء حاضر در نشست قرار گرفت.
به گفتهٔ وی، این پرونده با همکاری مرکز قنات یونسکو، جهاد کشاورزی و وزارت نیرو تهیه و به یونسکو ارسال شد و قنات‌های انتخاب شده با داشتن تکنولوژی متفاوت و با قدمت بیش از ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال در ۶ استانِ خراسان رضوی، خراسان جنوبی، یزد، کرمان، مرکزی و اصفهان در قالب پروندهٔ قنات ایران به یونسکو معرفی شد.
منبع: آزما