ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده است که سپندارمذگان روز پنجم ماه اسپند، روز زن و زمین است. جشنی که آن را در ابتدا مردگیران و سپس مزدگیران یا مژده‌گیران نامیدند. روزی که دخترانِ جوان آن را برای انتخاب مرد زندگی و یا همسر آینده‌شان به اختیار خویش، خوش‌یمن و مبارک می‌دانستند اما در طول تاریخ و با تغییر آیین‌ها این روز به روز بزرگداشت زنان، روزی که مردان به پاس تمام بخشندگی‌ها و فروتنیِ زنان نیکوکارشان به آنها هدیه می‌دادند، تبدیل شد. به همین خاطر نام این جشن نیز به مزدگیران یا مژده‌گیران تغییر کرد.زمین در باور ایرانِ باستان، زن است. چرا که زن و زمین هر دو نماد باروری و زایش و بخشندگی‌اند. نگاهی به افسانهٔ عمونوروز، ما را بر این باور می‌دارد که سپندارمذگان روز وصال زمین و محبوبش عمونوروز است. عمونوروز که مردیست همیشه در سفر، عاشق زنیست که هرسال پیش از بهار، یعنی در فصل زایش و رویش به دیدارش می‌آید. زنی که قرار است با او ازدواج کند و از او آبستن بهار شود. زنی که از یک ماه مانده به نوروز، به دارکوب‌ها و چرخ‌ریسک‌ها می‌گوید که از برگِ نورَسِ درختان و گلهای نوشکفته، قبای زیبایی برای عمو نوروز که در سفر دوازده‌ماهه‌است ببافند. عمونوروز همان محبوبیست که زمین را آبستن بهار می‌کند.

سپندارمذگان روزی است که زمین پس از یک سال انتظار به وصال محبوبش می‌رسد. هرچند بر سرِ تاریخ این روز اختلاف‌نظرهایی است میان ۲۹بهمن تا ۵ اسپند اما آنچه مهم است این است که این روز پاک و زیبا روز عشق ایرانیان و روزی است که با خود، برکت، رویش و زایش زمین و بهار را به همراه دارد.

سپندارمذگان، روز عشق ایرانیان و روز شادمانی زمین برشما مبارک باد.