کتاب «مکاتیب فارسی غزالی» به همت انتشارت حکمت منتشر و در دسترس علاقه مندان قرار گرفت.
به گزارش خبرنگار مهر، ابوحامد محمدبن محمدغزالی طوسی (۴۵۰-۵۰۵)، فقیه و عارف شهیر مسلمان و مولف کتاب نامی احیاء علوم الدین است. وی در سن سی و چهارسالگی یکی از رفیع ترین و پرافتخارترین مقامات اجتماعی زمان خویش، یعنی ریاست و تدریس در نظامیه بغداد، مشهورترین و ممتازترین مدرسه آن زمان، را کسب کرد. در آن ایام، اکثر آثار او در اقصی نقاط قلمرو اسلام از کتب مطرح محسوب می شد و شهرت و آوازه او در سرتاسر قلمروی پهناور اسلام و ماورای آن پیچیده بود.

هر یک از کتب و آثار او، چه از نظر کیفیت نظم و درجه بندی محتویات و چه از نظر عمق مطالب، نمونه ای بارز از مقام والای فکری مولفش بودند. شخصیت و مقام علمی او به چنان درجه ای رسیده بود که اکثر مقامات عالی رتبه مذهبی و سیاسی آن زمان به نظریات او توجه ای خاص مبذول می داشتند و بارها از داوری های مدبرانه او برای حل مشکلات مختلف سیاسی و اجتماعی استفاده می کردند.

مقارن همین ایام، در ذوالقعده ۴۸۸، غزالی بعد از یک بحران روحی شش ماهه، تصمیم گرفت برای همیشه ثروت، قدرت و جاه و مقام اجتماعی خود را ترک و همه هم خود را صرف تزکیه نفس و کسب معرفت روحانی کند. بدین ترتیب، زمانی که در صدر یکی از حساس ترین مسئولیت های اجتماعی به سر می برد، بغداد را ترک کرد تا از آن به بعد سالک راه حقیقت گردد.

آثاری که او از این تاریخ به بعد از خود به یادگارگذارده است، از جمله مکاتیب، آکنده از عشق الهی و تحصیل علت وجود وشوق به نجات روح است. با این حال، اهمیت این مکاتیب صرفا به دلیل نگارش آن در اوج دوران بلوغ روحانی وفکری نگارنده اش نیست، بلکه همچنین به سبب آگاهی ای است که از بخشی از پیشامدهای پرالتهاب مذهبی، اجتماعی وسیاسی دوران غزالی می دهد.

از طرف دیگر، این مکاتیب به علت ماهیت نامه نگارانه اش این امتیاز را نسبت به دیگر آثار وی داراست که ما را به صورتی رودررو و نزدیک در جریان افکار این مرد روحانی قرار می دهد، بدون آنکه حتی خواننده ناآشنا به افکار غزالی محتوای آنها را ثقیل احساس کند، بلکه برعکس، تشویق خواهد شد تا آثاردیگر این عالم نامور را با کنجکاوی بیشتر مطالعه کند و شناخت خود را از نوشته های دیگر او توسعه بخشد.

مکاتیب فارسی غزالی نه تنها سندی برای درک بهتر عصر مولف آن، بلکه منبعی مهم برای شناخت آثار دیگر غزالی است. به همین سبب، از این فرصت استفاده می کنیم تا براساس این مکاتیب عقیده خود را درباره تاریخ نگارش اثر دیگری از غزالی به نام مشکوةالانوار، که فرضیه های مختلفی برای آن عنوان شده است، ابراز کنیم. بویژ، تاریخ نگارش آن را نخستین سال های بعد از بازگشت غزالی از خلوت نشینی و قبل از تدریس او درنیشابور دانسته است.

او نظر گردنر را که مشکوة الانوار را یکی از کامل ترین و نیز از جمله آخرین آثار غزالی درباره تصوف دانسته که درتاریخ ۵۰۰نگارش شده است رد می کند. اما به نظر او سال ۵۰۰ سالی است که غزالی تدریس مدرسه نظامیه نیشابور را به عهده گرفت. به گفته بویژ، کتابی که بیش از همه معرف این دوره از زندگی اوست، یعنی المستصفی فی علم الاصول، با مطالب مشکوة الانوار بسیار متفاوت است و ما را برآن می دارد که به رای گردنر با دیده تردید بنگریم.

بوِیژ چنانچه از وجود این نامه ها اطلاع داشت می توانست با قاطعیت بگوید که این کتاب قبل از ۵۰۳ نوشته شده است. زیرا بعد از مطالعه نامه ای که در این مجموعه آمده است با اطمینان می توان گفت که غزالی مشکوةالانوار را قبل از ۴۹۹تالیف کرده است، چراکه در این نامه یادآوری می کند که چند ماه پس از برعهده گرفتن تدریس در مدرسه نیشابور در سال ۴۹۹ مخالفان او با تحریف مشکوة الانوار درصدد توطئه علیه او برمی آمدند. بدین ترتیب، با اطمینان می توان گفت که این کتاب قبل از سال ۵۰۰ تالیف شده است.

کتاب مکاتیب فارسی غزالی(فضائل الانام من رسائل حجةالاسلام) به انضمام رساله فرزند نامه(ایهاالولد) به اهتمام و حواشی مهدی قربانیان و توسط انتشارات حکمت با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و قیمت ۱۰ هزار تومان در ۱۷۵ صفحه منتشر و روانه بازار نشر شد.

منبع:  مهر نیوز