شمس تبريزى يكى از اين دلسوختگان شيدا بوده است. شيخ اشراق، عين القضاة، حلاج، رابعه،،… هر كدام جلوه‏هاى بارز ديگرى از اين دلسوختگى‏ها و شيدايى‏ها بوده‏اند كه در نوساناتى بين اسطوره و تاريخ از وراى درها و پرده‏ها به طريق رمز و اشاره و استعاره با مردم سخن گفته‏اند.